روایت عشق به وطن، به دوراز شعارزدگی!
به گزارش کارکادو، صحرایی با تحلیل مهارتهای روایی نقل گیتی، این رمان را «شاهکارِ ترکیب نامه نگاری با زاویه دید دوم شخص» خواند و تاکید کرد: خسروی راد با زاویه دید دوم شخص، روی تیغِ روایت عاشقانه - جنگی راه رفته است.
به گزارش کارکادو به نقل از خبرگزاری مشرق،
برنامه این هفته عصرانه داستان نویسان رضوی انتشارات به نشر، به رونمایی از رمان «نقل گیتی» نوشته محمد خسروی راد، نویسنده نام آشنای ادبیات دفاع مقدس اختصاص داشت. این مراسم که با حضور محمد خسروی راد، نویسنده کتاب «نقل گیتی»، اکبر صحرایی، کارشناس و نویسنده حوزه ادبیات پایداری و جمعی از نویسندگان مشهدی، در فروشگاه مرکزی کتاب و محصولات فرهنگی انتشارات به نشر انجام شد.
ارائه تصویری ملموس از وطن
مدیرعامل انتشارات به نشر در این مراسم با اشاره به نقش ادبیات در باز تعریف مفهوم وطن، «نقل گیتی» را نمونه ای موفق از روایت هویت ملی در قالب داستان خواند و تاکید کرد: بازآفرینی هویت وطن در ادبیات، پاسخ به بحران مهاجرت نسل جوان است.
مسعود فرزانه با اشاره به این که نسل امروز به داستانهای نوینی از وطن نیاز دارد تا بتواند با این مفهوم ارتباط برقرار کند، اضافه کرد: آن چه در «نقل گیتی» به عنوان وطن ترسیم شده، با تصویر ذهنی دهه هشتادی ها و نودی ها فاصله دارد. اینجا وظیفهٔ ماست که با خلق آثار جدید، این شکاف را پر نماییم.
از تصویر سینمایی تا هویت مشهدی
وی با توصیف صحنه شروع رمان که در آن شخصیت های اصلی در میدان هفت تیر در مشهد بستنی و فالوده می خورند، اظهار داشت: این تصویر سینمایی، هر مشهدی را به یاد خاطرات جمعی اش می اندازد. همین «چنگک شیرین» رمزآلود بود که من را یک نفس به دنیای داستان کشاند و خسروی راد با چنین جزئیاتی، وطن را نه به عنوان یک مفهوم انتزاعی، بلکه به مثابهٔ تجربه ای ملموس و عاطفی، معرفی می کند.
هشدار درباره ی بحران مهاجرت و نقش ادبیات
مدیرعامل انتشارات به نشر با اشاره به آمارهای نگران کننده مهاجرت جوانان، خصوصاً دانشجویان، اضافه کرد: وقتی از هر دو دانشجوی دانشگاه صنعتی امیرکبیر، یکی به فکر ترک وطن است، نشان میدهد که در باز تعریف هویت ملی شکست خورده ایم. ادبیات از رمان تا داستان کوتاه می تواند با خلق داستانهای جذاب و امروزی، این خلأ را پر کند.
به گفته فرزانه، «نقل گیتی» اثری است که نشان میدهد چطور میتوان عشق به وطن را بدون شعارزدگی روایت کرد.
وی با اشاره به نقش نویسندگان و اهالی قلم در خلق آثار ماندگار با مفهوم وطن، تصریح کرد: ما آماده دفاع از آثاری هستیم که بتوانند هویت فرهنگی وطن را در قالبی نو بازآفرینی کنند. این یک ضرورت ملی است، نه فقط یک پروژه ادبی.
فرصتی برای بازنمایی وطن
فرزانه با اشاره به وقایع اخیر کشور و جنگ ۱۲ روزه اسرائیل مقابل ایران، اشاره کرد: مروراتفاقات جنگ ۱۲ روزه، فرصتی بی نظیر برای بازاندیشی درباره ی مفهوم وطن، به وجود آورده است.
وی اضافه کرد: اگر امروز نسبت به آن چه در کشور می گذرد بی تفاوت شده ایم، قسمتی از آن به سبب ناتوانی ما درارائهٔی داستانهای جذاب از هویت ملی است. «نقل گیتی» نمونه ای است که ثابت می کند، ادبیات می تواند این نقش را ایفا کند.
شاهکارِ ترکیب نامه نگاری با زاویه دید دوم شخص
اکبر صحرایی، نویسنده و منتقد ادبی نیز در ادامه این جلسه، با تحلیل مهارتهای روایی کتاب نقل گیتی، این رمان را «شاهکارِ ترکیب نامه نگاری با زاویه دید دوم شخص» خواند و تاکید کرد: خسروی راد با زاویه دید دوم شخص، روی تیغِ روایت عاشقانه - جنگی راه رفته است.
وی اضافه کرد: خسروی راد در این رمان، با مهارتی کم نظیر، روی لبه تیغِ روایت یک داستان عاشقانه عفیفانه در بستر جنگ حرکت کرده است.
به گفته صحرایی، استفاده از زاویه دید دوم شخص (خطاب «تو») که یکی از دشوارترین مهارتهای داستان نویسی است، در این اثر به شکلی اجرا شده که نه فقط خواننده را خسته نمی کند، بلکه با تعلیق های خرد و کلان، ساختار پیرنگ را استواری می بخشد.
از نمادپردازی تا نقد اجتماعی
صحرایی با اشاره به شخصیت های نمادین رمان مانند «سهیل» (نماد مردم عراق) و «گیتی» (نماد مردم ایران)، به تحلیل لایه های پنهان اثر پرداخت و اظهار داشت: نویسنده بجای شعارزدگی، با چینش هوشمندانه دیالوگ ها و نامه ها، تحولات جامعه ایران و عراق را در گذر زمان روایت می کند. حتی تغییر نسل انقلابی ما و فاصله گیری از آرمان های اولیه، با زبان شخصیت ها نقد می شود.
وی همین طور به نقش کلیدی پیرمرد و پیرزن داستان اشاره نمود و آنرا هم تراز با شخصیت پردازی های ماندگار ادبیات جهان مانند «پیرمرد و دریا» اثر همینگوی دانست و اظهار داشت: این دو شخصیت، نمکِ داستان هستند. تراژدی زندگی آنها در دل جنگ، یادآور بهترین آثار ضدجنگ جهانی است.
هشدار درباره ی آفت آموزش های ناتمام نویسندگی
این نویسنده در بخش دیگری از سخنانش به معضل رهاشدن نویسندگان نوپا بعد از دوره های آموزشی اشاره نمود و اظهار داشت: متاسفانه خیلی از استعدادها بعد از گذراندن دوره های مقدماتی نویسندگی، بدون هدایت به سوی خلق سبک شخصی، رها می شوند. اینجاست که نقش استادانی مانند خسروی راد در پرورش نسل بعدی مهم است. ما نیاز به محافلی داریم که نویسندگان را تا مرحله خلق آثار ماندگار همراهی کنند.
این منتقد با مقایسه آماری نثر «نقل گیتی» با سایر آثار ادبی توضیح داد: در یک صفحه معمولی، شاهد تکرارهای مکرر کلمات هستیم، اما خسروی راد با «پالایش نثر» و استفاده از دایره واژگان گسترده، در هر صفحه تا ۳۰۰ کلمه متفاوت استفاده می نماید. این همان بلوغی است که نویسندگان جوان باید بیاموزند که نوشتن پایان کار نیست، بازنویسی و حذف زوائد، هنر واقعی یک نویسنده است.
این نویسنده پیش کسوت در آخر با اشاره به ضرورت دفاع از آثار نوآورانه در عرصه جنگ اظهار داشت: متاسفانه خیلی از ناشران بدنبال تکرار فرمول های کلیشه ای هستند. «نقل گیتی» اثری است که ثابت می کند ادبیات دفاع مقدس می تواند هم عمیق باشد و هم مخاطب عام را جذب نماید.
وی اظهار امیدواری کرد: چنین آثار ارزشمندی در سایه بی مهری بازار کتاب گم نشوند.
"نقل گیتی" روایت جنگ از نگاهی نو
سید علیرضا مهرداد، نویسنده و منتقد ادبی نیز در این مراسم از کتاب «نقل گیتی» به عنوان یکی از نمونه های بی نظیر استفاده از زاویه دید نامه نگاری در ادبیات داستانی یادکرد.
وی با اشاره به چالش های تدریس زاویه دید نامه نگاری در داستان نویسی، گفت: اغلب برای آموزش این تکنیک به انیمیشن هایی مانند «بابا لنگ دراز» استناد می نماییم، اما حال با اثر درخشان خسروی راد مواجهیم که با مهارتی کم نظیر، از نامه ها به عنوان ابزاری برای پیشبرد پیرنگ، معرفی شخصیت ها و تحلیل تضادهای درونی بهره برده است. این رمان نه فقط یک درس نامه عملی برای نویسندگان است، بلکه مخاطب عام را نیز با خود همراه می کند.
وی با تکیه بر رویکرد تحلیلی رمان اضافه کرد: خسروی راد با فاصله گیری ۱۸ساله از جنگ، از لنز شخصیت هایی مانند سهیل (نماد مردم عراق) و گیتی (نماد مردم ایران) به بازخوانی روابط انسانی و نتایج جنگ پرداخته است. نگاه بی طرفانه و هنرمندانه او بجای شعارزدگی، مخاطب را به تفکر وامید وامی دارد.
مهرداد با اشاره به تمایز «نقل گیتی» با آثار پیشین خسروی راد اشاره کرد: در آثار خاطره محور خسروی راد، صدای راوی اصلی غالب است، اما در "نقل گیتی"، شخصیت ها با تمام ظرافت های روان شناختی خود سخن می گویند و این نشان دهنده بلوغ قلم خسروی راد در خلق رمانی چندصدایی است.
زاویه دید نامه نگاری؛ تکنیکی هنرمندانه در «نقل گیتی»
این نویسنده پیش کسوت همین طور اشاره کرد: ادبیات دفاع مقدس به آثاری نیاز دارد که فراتر از داستانهای خطی، به عمق تراژدی های انسانی بپردازند. «نقل گیتی» با تکنیک نامه نگاری و نمادپردازی های هوشمندانه، قدمی نوین در این راه است.
وی اضافه کرد: خسروی راد در این اثر، هنر خود در انتخاب زاویه دید نامه نگاری را به معرض نمایش گذاشته است. این تکنیک به او امکان داده تا روایتی چندلایه خلق کند که هم شخصیت پردازی قوی دارد و هم فضاسازی های اثرگذار شخصیت های داستان چنان زنده و باورپذیرند که گویی مستقل از نویسنده حرف می زنند، اما در پس هر کلمه، ظرافت های قلم خسروی راد هویداست.
نگاهی متفاوت به جنگ و نتایج آن
مهرداد تاکید کرد: این رمان ۱۸ سال بعد از جنگ ایران و عراق روایت می شود و از دید یک عراقی عضو حزب بعث و یک ایرانی به وقایع می پردازد. نویسنده بدون شعارزدگی یا قضاوت یکطرفه، واقعیت های جنگ و تأثیراتش بر انسان را به تصویر می کشد.
به گفته مهرداد، روایت منحصربه فرد نامه نگاری، خلق شخصیت های عمیق و چندبعدی، تحلیل روان شناختی و جامعه شناختی جنگ، نمادپردازی های هوشمندانه از دیگر خاصیت های ممتاز کتاب "نقل گیتی" است.
هنرِ روایت باز
محمد خسروی راد نویسنده اثر نیز در این جلسه اظهار داشت: «نقل گیتی» چهار بار در متن تکرار شده، اما به عمداً آنرا اعراب گذاری نکرده ام تا هر خواننده بنا بر دریافت خود، آنرا به عنوان «گیتیِ شخصیت داستان»، «نقلِ جهان» یا حتی «حمایت های جهانی» تفسیر کند. این همان هنرِ روایت باز است.
در پایان این برنامه، از محمد خسروی راد به پاس خلق این اثر تقدیر گردید. همین طور با غافلگیری حاضران، جشن تولدی برای این نویسنده انجام شد.
منبع: كاركادو
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب