جایگاه عقل در بیانات امام هادی (ع)
به گزارش کارکادو، از امام هادی (ع) احادیثی در مباحث کلامی، همچون تشبیه و تنزیه و جبر و اختیار وارد شده که راهگشاست. در این میان جایگاه ویژه عقل در تعالیم حضرتش، بگونه ای ترسیم شده است که در کنار وحی بعنوان یکی از علل و حجت ها شمرده می شود. در نگاه آن حضرت (ع) عقل، حجّت درونی انسان هاست و شریعت (دین)، حجت بیرونی.
به گزارش کارکادو به نقل از ایسنا، روزنامه ایران نوشت: «به گفته شیخ مفید (۴۱۳-۳۳۶ ﻫ. ق.) و تنی چند از عالمان و مورخان، امام هادی(ع) در سوم رجب سال ۲۵۴ ﻫ. ق. با دسیسه «معتز»، خلیفه وقت عباسی، مسموم و به شهادت رسید. با انتشارخبر شهادت دهمین پیشوای مسلمانان، جماعت خیلی از بنی هاشم، شیعیان و پیروان آن حضرت(ع) با وجود ممانعت ها در منزل امام شان جمع شده و از هر سو بانگ «وای بر ما از بی کسی و بی یاری! وای بر مستمندان و یتیمان از تنهایی!» برخاست. ساعتی نگذشت که سیل جمعیت عزادار آنقدر زیاد شد که حرکت بین جمعیت برای امام حسن عسکری(ع) و اقامه نماز برایش مشکل شد. امام هادی(ع) از ۲۲۰ تا ۲۵۴ ق. به مدت ۳۴ سال، امامت مسلمانان را به عهده داشته و در این دوران با چند نفر از خلفای عباسی همچون متوکل همزمان بود و بیشتر سالهای امامت را در سامرا تحت نظارت و در حصر خانگی گذراند.
دهمین پیشوای شیعیان، در دوران خلافت متوکل عباسی مجبور به سکونت الزامی در سامرا شد (۲۳۳ ق.) و از جانب دستگاه خلافت مورد بدرفتاری قرار گرفت. متوکل درصدد بود ضمن نظارت های کلّی، امام را در نقش یکی از درباریان نشان دهد و از ابهت و عظمت آن حضرت در چشم مردم کم کند. عباسیان با پشتیبانی از اخباری گری و میدان دادن به جعل خبر و حدیث، فضا را بر معتزله و پیروان مکتب امامیه تنگ کرده، به این هم قانع نبوده با سختگیری و مجازات های هولناک آنان را مورد اذیت و آزار قرار می دادند. در چنین شرایطی امام هادی(ع) از راه وکیلان صالح و مکاتبه با شیعیان در ارتباط بود که عبدالعظیم حسنی، عثمان بن سعید، ایوب بن نوح و حسن بن راشد از آن جمله اند.
از آن حضرت حدود ۳۵۰ حدیث نقل شده که این تعداد نسبت به امامان قبل از آن حضرت کم است. اغلب مورخان و محدثان علت آنرا اقامت الزامی امام هادی(ع) در سامرا و تحت نظر بودن توسط عباسیان می دانند که فرصت انتشار علوم و معارف به وی داده نشده است. با توجه به این از آن حضرت احادیثی در مباحث کلامی، همچون تشبیه و تنزیه و جبر و اختیار وارد شده که راهگشاست. در این میان جایگاه ویژه عقل در تعالیم حضرتش، بگونه ای ترسیم شده است که در کنار وحی بعنوان یکی از علل و حجت ها شمرده می شود. در نگاه آن حضرت (ع) عقل، حجّت درونی انسان هاست که آنان را در راه کمال رهبری می کند و شریعت (دین)، حجت بیرونی، برای نجات انسان ها از گرداب آلودگی ها و سوق دادن مردمان به سمت کمال و سعادت انسانی است. از این منظر ممکن نیست حجت ظاهر و باطن با یکدیگر در تعارض باشند.
بر این اساس عقل شریف ترین نیرو در وجود آدمی است. کلام وحی هم بیشتر از ۳۰۰ بار انسان ها را به استفاده و بهره جستن از این نیروی خدادادی دعوت می کند. اسلام مردم را فرا می خواند تا از روی دلیل عقلی به عالم ماورای طبیعت یقین پیدا کنند. چنین است که در تعالیم امام هادی هم عقل و نقل، در طول هم جای داشته و دو طریق مستقل و بی نیاز از هم نیستند و انسان وقتی به هدف می رسد که نهایت همسویی و هماهنگی میان این دو راهنما برقرار باشد. از این منظر، عقل یکی از دو رسول پروردگار بوده و دین بدون عقل، معنایی ندارد.
امام هادی (ع) در بیانی می فرماید، معجزه پیامبران هماهنگ با زمان رسالت آنان است و معجزه پیامبر اسلام، سخن و گفتگو است و در دوران پیامبر خاتم، خرد بزرگ ترین حجت بر خلایق است.
از تعالیم بنیادین آن حضرت(ع)، پاسداری از باورها و ارزش های اسلامی است. امام هادی (ع) بعنوان وارث علم پیامبر و حافظ قرآن و سنت، با تحریف ها و بدعت هایی که اندیشه و فرهنگ اسلامی را تهدید می کرد، مقابله و حقایق اصیل اسلامی و سنت پیامبر را تبیین کرد و اگر هوشیاری و تلاش آن حضرت نبود، امروز اسلام به سرنوشت دیگر ادیان آسمانی گرفتار می شد.»
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب