4 مولفه بانكداری اسلامی چیست؟
كاركادو: قم رئیس مركز تحقیقات اسلامی مجلس ˮحذف كامل ربا به صورت واقعی از جریان و عملیات بانكˮ، ˮقرار دادن عقود اسلامی در ساختار بانكیˮ، ˮاجرای محتوای واقعی این عقودˮ و ˮنظارت هیئت فقهی با ساز و كارهای حقوقی بر كل روند اجرای عقود در بانك” را چهار مولفه مهم برای شكل گیری بانكداری اسلامی ذكر كرد
آیت الله احمد مبلغی در سمینار بانکداری اسلامی که به صورت مجازی برگزار شد، اشاره کرد: اگر همه یا بعضی از این مولفه های چهارگانه وجود نداشته باشند، بانکداری اسلامی یا اساسا پدید نمی آید و یا اگر نهادی تحت این عنوان شکل بگیرد، یک شکل گیری سطحی، اسمی و فاقد محتوای اسلامی است.
* حذف کامل ربا از جریان و عملیات بانک:
وی با اشاره به مولفه حذف کامل ربا از جریان و عملیات بانک اظهار داشت: ربا خط قرمز دین است و اسلام سود بردن را پذیرفته بلکه بر انجام و توسعه آن تمرکز کرده است اما به هیچ وجه سود بردن بوسیله ربا را نپذیرفته است.
* قرار دادن عقود اسلامی در ساختار و سازمان عملیات بانکی:
مبلغی در رابطه با مولفه دوم بانکداری اسلامی اظهار داشت: برخی تصور می کنند وقتی اسلام به دنبال حذف ربا از بانک است، می خواهد دنیایی از سکون، سکوت، عدم فعالیت، عدم سرمایه گذاری و کاهش فعالیت اقتصادی و تعطیل بانک را بوجود آورد، در صورتیکه این تصور اساسا درست نیست، اسلام تمرکز زیادی بر سرمایه گذاری و توسعه دارد و خداوند در قرآن به ایجاد عمران در زمین امر کرده است.
رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی اظهار داشت: اگر بتوانیم محتوای فقهی ناظر به بانکداری را به صورت کامل و جامع درک و آنرا به دقت اجراء نماییم، روح تازه ای به آن داده ایم.
مبلغی اشاره کرد: واقعیت این است که قراردادهای اسلامی بسیار گسترده، و از تنوع و انعطاف پذیری زیادی برخوردارست بطوریکه می تواند زمینه های مختلف سرمایه گذاری را به طرق مختلف و متنوعی پوشش دهد.
* اجرای محتوای واقعی عقود اسلامی در بانک
عضو مجلس خبرگان رهبری با اشاره به اینکه تعامل اسمی و ظاهری با عقود اسلامی مسئله خطرناکی است، اظهار داشت: ما نباید با اصطلاحات و ادبیات عقود اسلامی بازی نماییم.
مبلغی افزود: برای پیاده سازی واقعیت قراردادهای اسلامی، ابتدا باید قراردادهای اسلامی را به درستی و دقیق بشناسیم و ماهیت آنها را کاملاً درک نماییم، سپس به صورت تخصصی و با بهره بردن از آراء و متخصصان، واقعیت و محتواهای آنها را در کالبد بانک تعبیه نماییم و سرانجام هم توسط بانک و مسئولان بانک و هم توسط مشتریان بانک این قراردادهای اسلامی را با دقت در تمام مراحل قرارداد، (از زمان پیدایش تا تمام مراحل روندهایی که بر طبق قرارداد انجام می شود)، اجرا نماییم.
* نظارت دقیق هیات فقهی
رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس با اشاره به اهمیت نظارت دقیق شرعی گفت: هیأت نظارت شرعی نباید افتخاری یا مشورتی و تشریفاتی باشد، برای اینکه چنین هیاتی فایده ای ندارد، بلکه این نظارت شرعی باید در تمام مراحل پروسه قرارداد وجود داشته باشد و کار نظارت را با ابزار حقوقی تضمین کننده به انجام برساند.
وی ادامه داد: بر این اساس اولاً این هیئت باید تأیید کند که در بانک ها همه این مراحل درست تحقق می پذیرند و این درستی در تمام مراحل را امضا کنند و در ثانی، با بهره بردن از ابزار های حقوقی تضمین کننده، پیگیری های لازم را در صورت بروز هرگونه مشکل یا عدم اجرا یا انحراف از این قراردادها را به انجام برسانند
* سه بخش بانک و نحوه شکل گیری آن در بانکداری اسلامی
مبلغی با اشاره به سه بخش تجهیز منابع، تخصیص منابع و خدمات بانکی، اظهار داشت: عقود اسلامی به شرط فراهم بودن همه شرایط می توانند در دو بخش اول و دوم به صورت معنادار و تاثیر گذاری ماهیت فعالیت بانکی را نشاط و تحرک ستودنی ببخشند.
وی اظهار داشت: بخش تجهیز منابع از سه رهگذر حساب جاری، حساب پس انداز و حساب سرمایه گذاری شکل می گیرد.
* حساب جاری
وی اظهار داشت: حساب جاری، حسابی است که صاحب پول آن را در بانک بمنظور حفظ پول خود از یک طرف و درخواست و برداشت آن به سرعت و سهولت از جانب دیگر، و انجام معاملات روزانه بطور مرتب در بازار معاملات بدون نیاز به حمل پول از جانب سوم باز می نماید.
وی به ماهیت شناسی پولی که مشتری در بانک بعنوان حساب جاری قرار می دهد، پرداخت و گفت بین فقیهان این پرسش مطرح گردیده است که آیا مبالغی که مشتریان در حساب جاری در اختیار بانک قرار می دهند ودیعه است یا قرض؟
مبلغی با اشاره به اینکه بعضی از فقهای معاصر اهل سنت معتقدند که این نوع سپرده، ودیعه است، اظهار داشت: این در حالیست که بیشتر فقهای شیعه و سنی معتقدند که این نمی تواند ودیعه باشد بلکه ماهیت قرضی دارد.
وی ادامه داد: آنها برای این مدعا دلایلی ذکر کرده اند که در جای خود باید به آن پرداخت.
* حساب پس انداز
عضو مجلس خبرگان رهبری با اشاره به اینکه حساب پس انداز یک حساب کارآمد و تاثیر گذار در تجهیز و تامین منابع بانک است، اظهار داشت: شکل دهی فقهی به این حساب در ساختار بانک اسلامی به دو صورت قابل انجام است.
وی در بیان این دو صورت اظهار داشت: اول اینکه تکیه بر قرض الحسنه شود در این صورت اموالی که از جانب صاحب حساب در اختیار بانک قرار می گیرد به ملکیت بانک در می آید و بانک با تاکید بر اموال در اختیار، برمبنای عقود اسلامی به ارائه تسهیلات اقدام می کند.
وی ادامه داد: در این صورت، صاحب پس انداز هیچگونه فائده و ربحی را از بانک دریافت نمی گیرد چونکه ربا تلقی می شود.
مبلغی افزود: راه دوم شکل دهی به این حساب برمبنای مضاربه است؛ به شکلی که مشتری بانک بعنوان صاحب سرمایه و بانک بعنوان عامل در این مضاربه ایفای نقش می کنند.
* سپرده سرمایه گذاری
وی اظهار داشت: سپرده سرمایه گذاری در بانکداری اسلامی حسابی است که توسط مشتری در بانک با هدف سرمایه گذاری بر طبق یکی از قراردادهای اسلامی گشوده می شود، در سپرده های سرمایه گذاری، در خیلی از مواقع، در حقیقت دو قرارداد منعقد می شود، یکی قرارداد وکالت بین مشتری و بانک است و دیگری عقدی از عقود اسلامی که بین بانک و یک شخص ثالث بسته می شود.
مبلغی اشاره کرد: طبق قرارداد دوم، پروسه سرمایه گذاری صورت می گیرد و سود بین مالک سرمایه و شخص ثالثی که طرف قرارداد است، توسط بانک توزیع می شود.
* تخصیص منابع
استاد حوزه علمیه قم اظهار داشت: تخصیص منابع عملی است که بانک در تعامل مشتریان به آن اقدام می کند و به سبب آن، منابع در اختیار را در قالب های حقوقی به سمت کارهای اقتصادی، و توسعه و شکوفایی آنها هدایت می کند.
وی افزود: تخصیص منابع یک زمینه بسیار وسیع برای بانکداری اسلامی است، برای اینکه برمبنای قراردادهای مختلف اسلامی دراین زمینه با مشتریان خود تعامل می کند و فعالیت اقتصادی گسترده ای را در قالب این قراردادها شکل می دهد و مضاربه، مزارعه، مساقات، اجاره بشرط تملیک، سلف، جعاله، مشارکت حقوقی، مشارکت مدنی، خرید دیون، قرض الحسنه، بیع تقسیط، سرمایه گذاری مستقیم و عقود گوناگون دیگر از این دست می باشند.
منبع: كاركادو
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب