تهیه کننده ای که تئاترهایش یک میلیارد تومان فروش دارد
به گزارش کارکادو تئاتر بعنوان محصولی فرهنگی، مانند دیگر کالاها تابعِ اقتصاد است و به تبع آن با افزایش وحشتناک قیمت ها طبیعی ست که بعنوان محصولی تجملی وغیرضروری در بین مردم شناخته شود. این هنر به علت سهمِ ناچیزش از بودجه، برای زنده ماندن و ادامه ی حیات، به حمایتِ بخش خصوصی نیازمند است.
خبرآنلاینِ خراسان رضوی مرجانه حسین زاده؛ «مسعود حکم آبادی» تهیه کننده ی «دریاچه قو»، «پیانیستولوژی»، «شنا در آتش»، «آی راک»، « دراکولا» و بسیاری دیگر از آثار پرفروش و پرافتخارِ تئاتر مشهد است که فعالیت در تئاتر را از میانه دهه80 به عنوان بازیگر آغاز کرد و از سال94 با تهیه کنندگی تئاتر «بینوایان» رسماً وارد عرصه تولید شد. به بهانه ی اقتصادِ تئاتر، چالش ها و مشکلات تهیه کنندگی و دلیلهای استقبال مردم از آثاری به ویژه با او به گفتگو می نشینم.
او در ابتدا درباب وضعیتِ کلی تئاتر در دورانِ پساکرونا می گوید: کرونا چند آفت مهم را در پی داشت؛ اول آنکه به اقتصاد مردم ضربه زد و این ریسک بزرگی بود که از مردم انتظار داشته باشیم درست زمانی که با انواع مشکلات اقتصادی دست و پنجه نرم می کنند بلیت تئاتر بخرند، آن هم با مبالغی دو تا سه برابر قبل، اما تجربه نشان داده وقتی در مشهد کارِ خوب تولید شود، مخاطب اش را خواهد داشت. در همین ایام کرونا کارهای بسیار خوبی در مشهد به صحنه رفتند، فقط کارهای خودِ من بیش از یک میلیارد تومان فروش داشتند.
این تهیه کننده ادامه می دهد: مردم مشهد نشان داده اَند تماشای تئاتر را دوست دارند و به خاطر اعتمادشان به اهالی تئاتر، به تماشای یک اثر بد هم می نشینند اما این ما هستیم که باید با تولید آثار خوب، این اعتماد را حفظ نماییم.
مقایسه فروش آثار مشهد با تهران
وقتی از او درباب جدول فروش آثار روی صحنه و مقایسه ی این آمار با تئاتر پایتخت سوال می پرسم، می گوید: وقتی می گوییم نمایش «دراکولا» 600میلیون تومان فروش داشته باید این نکته را در نظر داشت که این عدد در مقایسه با آثار تهران هم رقم بالایی است. در تهران هم اینگونه نیست که تصور نماییم تمام آثار روی صحنه، در آخر کار دومیلیارد تومان فروش دارند بلکه تنها برخی آثار هستند که فروش بالایی دارند، از 200تئاتری که هرشب در سالن های پایتخت به روی صحنه می روند، شاید ده اثر فروش بالای صد میلیون داشته باشند. اما اگر آثار را در مقایسه با خودشان بسنجیم خواهیم دید فروش 150میلیون تومان برای تئاتری مثل «آنومی» که یک کارِ تلخ و گزنده ی اجتماعی با لوکیشنی متفاوت می باشد، رقم قابل قبولی است. بدین سبب فروش آثار نمایشی در مشهد رکوردهای عجیبی را حتی در مقیاس کشوری جابه جا کرد.
«انجمن نمایش خراسان رضوی» یک نهاد نظارتی اضافه است!
از حکم آبادی درباب مهم ترین چالش ها و مشکلات تئاتر مشهد سوال می پرسم و او پاسخ می دهد: از نگاهِ من تنگ نظری، فساد و... در همه ی مشاغل و اَصناف هستند و محدود به تئاتر نمی شوند، اما بدین سبب که تئاتر و سینما هنرهای جذابی هستند طبیعی ست که مردم ترجیح بدهند در محافل خانوادگی در مورد این هنرها حرف بزنند. مشکل امروز تئاتر ما اصلاً این مسائل نیست. حتی از نظرگاهِ من فقدانِ انجمن نمایش هم چالش ما نیست، مگر زمانی که انجمن نمایش فعالیت مستمر داشت، چه گره ای از مشکلات ما باز می کرد؟ انجمن نمایش در خراسان رضوی بی خاصیت ترین نهاد است. چه بسا در سه سالی که انجمن نمایش تعطیل بود، نه فقط تئاتر ضربه ای نخورد بلکه رشد هم کرد. انجمن نمایش یک نهاد نظارتی اضافه است که یک سالن اصلی داشت که حتی بلد نبود سالن اصلی را درست بین اهالی تئاتر تقسیم کند.
وی می افزاید: پس مشکلاتِ ما این مسائل نیست، ما نیاز داریم مدیرکل ما، خانواده تئاتر را دورهم جمع کند و اجازه بدهد ما ماهی یکبار مشکلات مان را بگوییم. مدیرکل ارشاد از زمانی روی کارآمدن تا امروز حتی یک جلسه با اهالی تئاتر نداشته است، فقط به تماشای آثار نمایشی می رود. اما او وظیفه دارد با مدیران سالن های خصوصی برخورد کند، او وظیفه دارد به قیمت بلیت ها، مبالغ اجاره ی تماشاخانه ها و بسیاری مسائل دیگر نظارت کند.
فقدان سالن استاندارد، مهم ترین مشکل تئاتر مشهد
این تهیه کننده فقدان سالن های تئاتر خوب و استاندارد را مهم ترین مشکل تئاتر کلانشهرِ مشهد می داند و بیان می کند: من چند روز قبل با هزینه شخصی برای تماشاخانه خورشید کولر گازی خریدم، تماشاخانه های خصوصی ما در تابستان وسایل سرمایشی و حتی باند صوتی ندارند. مخاطب هم مسئول سالن رانمی شناسد، در نهایت همه را از چشم تهیه کننده و گروه اجرائی می بیند از طرفی دستگاه نظارتی فقط به حجاب مردم و مسائل نظارتی توجه می کند اما نظارتی به گرمایش و سرمایش و نور و صدای سالن و کیفیت آن ندارد.
وی می افزاید: مجوز هر نمایش به نامِ سالن صادر می شود، یکی از بندهای مجوز این است که سالن باید هرشب توسط دوربین های مداربسته از لحظه ورود تماشاگر تا اتمام نمایش فیلم بگیرد و در ادامه قید شده که «اگر سالن این کار را نکند، این وظیفه به عهده کارگردان است!». این قانون اشتباهی است، سالن از گروه نمایشی پول می گیرد تا همین امکانات و دوربین مداربسته و... را در اختیار گروه بگذارد اما به عنوان مثال سالن مصلی نژادِ مشهد، دوربین ندارد و ارشاد استرس فیلمبرداری راهم به گروه ما اضافه می کند. در صورتیکه مدیران این اداره باید بروند سالن را مواخذه کنند تا در اِزای پولی که از گروه نمایشی می گیرد به وظایف و تعهدات اش عمل کند ولی چون زورشان به سالن نمی رسد، اهالی تئاتر را تهدید می کنند! سیستم نظارت به سالن های خصوصی باید بمراتب دقیق تر باشد، سالن ها فقط پول می گیرند و خونِ اهالی تئاتر را می مکند. من به عنوان تهیه کننده مشکلی با هزینه ی سالن ها ندارم اما به شرطی که امکانات حداقلی مورد نیاز مارا فراهم آورند.
تئاتر استان خراسان رضوی بی متولی است!
او با اشاره به «پردیس اردیبهشت» و «سالن مصلی نژاد» مشهد ادامه می دهد: این دو، سالن تئاتر نیستند اما گروههای نمایشی این دو سالن را وارد گردونه ی تئاتر کرده اند آنها هم وقتی دیدند گروههای تئاتری مشهد با کمبود سالن مواجهند، یکباره اجاره ی شان را چند برابر کردند. تمام این اتفاقات به سبب بی متولی بودنِ تئاتر استان است. اینجا هیچ کسی نیست که جلوی سالن دار بایستد. در تهران انجمن تماشاخانه های خصوصی را داریم اما اینجا مالکان تماشاخانه های خصوصی برای یک رقم مشترک برای اجاره شان با یکدیگر توافق نکرده اند. هرکسی هر بلایی دل اش می خواهد سر اهالی تئاتر این استان می آورد.
چگونگی انتخاب یک اثر نمایشی
حکم آبادی درباب فرآیند تهیه کنندگی و چگونگی انتخاب یک اثر نمایشی اظهار می کند: من تجربه ی انواع تهیه کنندگی را داشته ام. هم از ابتدا متن را سفارش داده ام، کارگردان و کستِ بازیگری را انتخاب نموده ام نظیرِ تئاتر«دریاچه قو» که این نمایش به فجر رسید و خیلی هم جایزه آورد و برای تئاتر استان افتخارآفرینی کرد. در نوع دیگر در نمایشی مثل «دراکولا» کار در تهران تولید شده و بعد من به اثر اضافه شدم که در مشهد این نمایش را به صحنه بردیم و اتفاقا رکورد فروش راهم جا به جا کرد و نمونه های دیگر. در تمام این موارد من تنها به یک مسئله نگاه می کنم این که مخاطب برای تماشا رغبت کند و از خانه بیرون بیاید.
او در پاسخ به این پرسش که چگونه این مسئله را تشخیص می دهد، اظهار می کند: این تشخیص بر اثر تجربه است من تا امروز تهیه کننده ی حدود 18 نمایش بوده اَم و دیگر برمبنای گروه نمایشی می توانم تشخیص بدهم که کدام اثر فروش خوبی خواهد داشت. تهیه کنندگی نود درصد کارهایی که در مشهد می بینید به من پیشنهاد می شود، نه فقط آنرا نمی پذیرم بلکه به گروه نمایشی هم مشاوره می دهم که آن اثر را به صحنه نبرند اما باز برای تعدادی از همکارانِ من این شائبه به وجود می آید که من به دنبالِ به زمین زدنِ دیگر آثار برای فروش بیشتر کارهای خودم هستم. خیر این طور نیست من در تولید کارهای ام فقط به خودم فکر می کنم. زمین زدن کار بقیه برای من چه خاصیتی دارد؟ من حتی بارها وام قرض الحسنه ی بدون بهره به گروههای تئاتری داده ام. الان نمایش «کرفس» از «سینگل» که بنده تهیه کننده اش هستم فروش بیشتری دارد و من خوشحال اَم، چرا باید ناراحت باشم؟
او با اعلان اینکه ما آدم ها در مقابل آدم هایی که از خودشان تعریف می کنند گارد داریم، می گوید: ما انسان های عصر حاضر، همه به شکسته نفسی علاقمند هستیم اما من با افتخار می گویم که کارهای اَم همیشه فروش خوبی داشته اند و خواهند داشت چونکه کارم را بلد هستم و جایگاه خودم را می دانم. مشهد به غیر از من تهیه کننده ای ندارد، هرکسی برای تهیه کنندگی پا پیش گذاشته پس از اتمام نخستین اثر، رغبتی برای ادامه ی کار نداشته است. اما من سه دوره کار به فجر بردم و کارهای من تمام جوایز فجر را درو کردند، چرا بعد ازمن کسی نتوانست این کار را بکند؟ چرا پیش از من کسی این کار را نکرد؟
ملاک سنجش خوب یا بد بودن یک تئاتر
وی ادامه می دهد: می گویند ملاک فجر نیست، اما «دریاچه قو» پر افتخارترین تئاتر فجر است، در ده رشته ی جشنواره تئاتر فجر نامزد شد و هشت جایزه برد. الان در تهران اسم تئاتر مشهد که می آید پشت همه می لرزد و همه با افتخار از تئاتر مشهد اسم می برند.
او با اشاره به جذاب بودن تئاتر برای مردم می گوید: مخاطب تئاتر مشهد مخاطب باهوشی است، به شرطی که ما تئاتری را به آنها ارائه بدهیم که دوست داشته باشند. به آمار فروش نگاه نکنید اما مردم از تماشای بسیاری از آثار احساس رضایت ندارند هرچند که سلیقه هم این وسط دخیل است اما ما بصورت آماری صحبت می نماییم
این تهیه کننده درباب خوب یا بد بودنِ نمایش پر سر و صدای «دراکولا» عنوان می کند: ملاکِ خوب بودن یک نمایش آیا چیزی غیر از مخاطب است؟ «دراکولا» ده هزار مخاطب داشت و این طبیعی است که سه هزار نفر از آن نمایش بدشان بیاید. دراکولا در تاریخ تئاتر مشهد تنها نمایشی است که در رورانس آن، مخاطب بلند شده و به نمایش اعتراض کرده است. از دید من این اعتراض هیچ ایرادی ندارد، ما باید اجازه بدهیم مردم حرف شان را بزنند و من خرسندم که فرهنگ اعتراض را در مشهد باب کردم که اهالی تئاتر در استوری به نمایش اعتراض کنند اما این را بدانید که همه به دراکولا اعتراض کردند چون عوامل این اثر تهرانی هستند و بچه های ما را نمی شناسند، اما اگر کارگردان و عوامل دراکولا مشهدی بودند، کسی به آنها اعتراضی نمی کرد، چون فردا یکدیگر را در کوچه و خیابان و کافه می بینند. نظرات خیلی از همکاران من در تئاتر اغلب بر طبق حب و بغض است چون کار را نمی بینند و نظر می دهند.
وی ادامه می دهد: برای سنجش خوب یا بد بودن یک اثر باید دو بخش «فروش و مخاطب» و «وجهه هنری» اثر را در نظر گرفت، این نمایش در بخش اول که نمره قابل قبولی دارد در بخش دوم هم باید بدانیم که سلیقه هم در امتیازبندی اثر دخیل است. هنوز بسیاری از همکارانِ من به «دریاچه قو» به عنوان یکی از با اهمیت ترین آثار ایران در دهه نود امتیاز بسیار پایینی می دهند اما 5 تا از بهترین هنرمندان تئاتر کشور همان سال به عنوان داور به این نمایش نمره بالایی دادند، استاد رضا صابری بعداز دوازده سال برای این اثر از جشنواره جایزه گرفتند، دو بازیگر زن در این نمایش جایزه گرفتند ولی هنوز نیمی از اهالی تئاتر مشهد می گویند دریاچه قو اثر بدی است!
ممیزی و سانسور
او در بخش بعدی گفتگو درباب ممیزی و سانسور می گوید: ما از مدیرکل انتظار نداریم خیلی جزئی به تئاتر ورود کنند. اما معاون هنری اداره ارشاد استان که مسئول مستقیم مجوزهای تئاتر است، هیچ سررشته ای در تئاتر ندارد اما درخواست های عجیبی از تئاتری ها دارد و به شدت هم تحت تاثیر فشارهای بیرونی است. ما از سکان دارِ این صندلی به عنوان کسی که سرپرست اهالی تئاتر است، انتظار داریم که از ما صیانت کند نه این که صرفن پیغام های ممیزی و سانسور را به ما برساند. یکی از ممیزی های «آنومی» این بود که متهمان خانوم را با چادر به دادگاه نیاورید به ساحتِ چادر بی احترامی می شود. خب مخاطب به ما می خندد، در کدام شهر کشور خانمی بدون چادر به دادگاه می رود؟ در نمایش دراکولا روز سوم اجرا معاون مدیرکل مارا خواست و آنقدر به کارِ ما ممیزی زدند که مارا خسته کردند. خواستند استوری ها و پست ها مدام چک شود و هرشب از کار فیلم بگیریم و روز بعد فیلم شبِ قبل را به ارشاد ببریم. ما مجبوریم اینها را در آثارمان اعمال نماییم اما مخاطب دیگر خودش متوجه می شود که در یک کافه در اروپا کسی چای سِرو نمی نماید. در این نمایش از شب دهم به بعد بنده هروقت کار را تعطیل می کردم برای اَم سود بود اما به خاطر مردم این اصلاحات را به کار وارد کردیم و به اجرای مان برمبنای تعهدی که داشتیم ادامه دادیم. وضعیت سانسور روز به روز بدتر می شود، من مخالف سانسور نیستم اما نه سانسوری که مردم به ما بخندند.
مسعود حکم آبادی در اختتام با بیانِ این که تهیه کنندگی کارِ سختی است، می گوید: خصوصاً این که تولید تئاتر در مشهد کار راسخت تر می کند اگر منبع درآمد من فقط تئاتر بود نمی توانستم در این هنر باقی بمانم. آدم مغروری نیستم اما اگر می گویم بهترین تهیه کننده این شهر هستم به این دلیل است که تا حالا کارهایی که به صحنه برده ام یک صندلی خالی نداشته اند، چه کسی می تواند سه دوره کار به فجر ببرد و این همه جایزه بگیرد؟ من کارم را بلد هستم، تهیه کنندگی حرفه ی من است.
48
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب