به گزارش كاركادو به نقل از ایسنا، نشست نقد و بررسی آثار داستانی سینمای اجتماعی در هشتمین دوره جشنواره مردمی عمار در حاشیه چهارمین روز این جشنواره با حضور حجت دهقان، كارگردان فیلم كوتاه «راه نما»، محمد نظمی ادیب كارگردان فیلم كوتاه «ژاكت» و آرش فهیم منتقد در لابی طبقه دوم سینما فلسطین برگزار گردید.
در ابتدای این نشست مجری از كارگردانان پیرامون پیگیری و تماشای فیلم های سال قبل جشنواره عمار پرسش را آغاز كرد و دهقان در پاسخ به مجری اظهار داشت: به علت عدم حضور خود در جشنواره های پیشین نتوانستم در سال های گذشته كارها را پیگیری كنم، اما آثار ارسالی امسال جشنواه دارای كیفیت مناسبی است و به لحاظ تكنیكیقابل توجه اند كه همچون این فیلم ها می توانم به آثار گیت ویژه و فیلمی كه در جاسك تولید شده اشاره كنم.
نظمی هم در پاسخ به سوال مجری، حضور خود در بخش داستانی جشنواره در سال های گذشته را كمرنگ دانست و عنوان كرد: در بخش مستند در سال های گذشته فیلم های عمار پیگیری می كردم و از آن جایی كه معیارهای جشنواره عمار را با دیگر جشنواره های روشنفكری و اجتماعی، متفاوت می دانم فیلم ها را بیشتر از لحاظ محتوایی نه فنی بررسی می كنم و از این حیث می توانم بگویم كه امسال شاهد آثار با كیفیتی بوده ایم.
منتقد برنامه، در پاسخ به سوال مجری در خصوص این كه "اوضاع آثار داستانی در جبهه فرهنگی انقلاب چگونه است؟" تصریح كرد: در طول هشت دوره گذشته، حدود ۲ الی ۳ سال است كه شاهد حضور آثار داستانی در این جشنواره هستیم و این در شرایطی است كه جشنواره عنوانی مردمی داشته و عموم مردم نیزآثار داستانی را بیشتر دنبال می كنند ومستندها معمولا مخاطب خاص و حداقلی خویش را دارند.
تمركز سینمای اجتماعی ایران روی موضوعات محدود
فهیم در ادامه اشاره كرد: جشنواره عمار باید محل پرداخت به حوزه فیلم های داستانی باشد، خصوصا جنبه اجتماعی آن باشد؛ چون كه جریان سینمای اجتماعی كشور به تكرار رسیده و با مردم ارتباط ندارد، افزون بر آن یك سری مؤلفه های خاص و محدود را در این گونهآثار همانند فیلم های اصغر فرهادی شاهد هستیم، همینطور در جشنواره امسال شاهد آثاری با محتوای اجتماعی بوده ایم اما ساختار و قالب آن با عمار فاصله دارد.
دهقان در پاسخ به سوال مجری در خصوص علت دستمایه قرار دادن موضوعات اجتماعی برای ساخت فیلم، اظهار نمود: من از ابتدای فیلمسازی در ژانر اجتماعی فعالیت می كنم؛ چرا كهواقعیت های محل زندگی ام به درستی دیده نمی شود، به صورت مثال برخی از مردم ممكن است در كپر زندگی كنند اما خودشان را فقیر نمی دانند، من دنبال نمایش فقر نیستم، من زندگی و فرهنگ و آداب و رسوم حاكم بر منطقه خویش را به نمایش میگذارم.
نظمی هم علت انتخاب موضوعی اخلاقی برای ساخت فیلم خویش را این گونه بیانكرد: این برداشت در بیرون وجود دارد كه جبهه فرهنگی انقلاب شاید نیاز به پرداختن به موضوعات اجتماعی را نداشته باشد، اما من به عنوان یك فیلمساز به دنبال ساخت فیلمی هستم كه به دلم بنشیند ودر رابطه با ساخت این فیلم پس از مطالعه فیلمنامه، از مبحث آن استقبال كردم، هرچند كه به شدت مینیمالیستی بود و واتفاقاًیكی از نقدهای وارد بر كار من هم همین مینیمالیستی بودن آن است.
فهیم در پاسخ به این سوال كه "آیا اثار اجتماعی جایی بین جبهه فرهنگی انقلاب دارد؟" اظهار نمود: جشنواره عمار باید كارگروه هایی مطابق با شرایط فرهنگی تشكیل دهد، دو فیلمی كه در این جلسه نقد و بررسی می شوند سیاست زده نبودند، اما نقد بنده این است كه انتظار بیشتریاز آنان بعنوان یك فیلم اجتماعی می رفت و آن نقد صریح اجتماعی را در این دو اثر مشاهده نمی كنیم؛ البته زاویه ی دید شرافتمندانه، نگاه بومی و منطقه ای در هر دو فیلم قابل تحسین بوده و در آنان جلب توجه می كند، اما به صورت كلی انتظار می رود آثار اجتماعی راه یافته به جشنواره عمار دارای نقد صریح تر نسبت به مسائلی همچون بی عدالتی و نابرابری در جامعه باشند.
روحیه مبارزه طلبی و امیدواری تفاوت سینمای اجتماعی و سیاه نمایی
وی در ادامه اظهار داشت: اصولاً سینمای اجتماعی جذابیت خویش را از بازتاب بدون واسطه مشكلات مردم وام می گیرد و تفاوت آن با فضای سیاه نمایی در عرضه یك حس امید به آینده و روحیهمبارزه طلبی در آن است.
دهقان در پاسخ به نقد فهیم اظهار نمود: من این مسئله را تا حدودی در فیلم خود لحاظ كرده ام، همچون این كه نسبت به خشك كردن جازموریان واكنش نشان داده یا در پلان دوم خود تعدد ماشین های قاچاق را به نمایش گذاشته ام؛ البته نظر تهیه كننده هم در این مقوله بی اثر نبود.
سوال مجری برنامه در بخش دیگری از این برنامه از نظمی بعنوان كارگردان سخت فهم بودن اثرش سوال شد كه وی در پاسخ اظهار داشت: برای خودم تلفیق قصه با فرم و روایت جدید، جذاب بود. ضمن این كه به دنبال آزمون و خطا هستم و چینش فرم خویش را طبق محتوای قصه انجام می دهم.
فهیم در ادامه سخنان خود به عدم رعایت هماهنگی ریتم و ضرباهنگ در قصه در آثار فیلمسازان فیلم كوتاه اشاره نمود و اضافه كرد: جای كارگروه های فیلمنامه نویسی برای رفع این خلاء در میان جوانان فیلمساز را خالی می داند.
دهقان در پاسخ به این سوال كه معمولا چه مقدار زمان صرف فیلمنامه میكند، اظهار داشت: من فیلمنامه را سال ۹۲ نوشته بودم و تا مرداد امسال و حدود ۳ ـ ۴ ماه درگیر ویرایش آن بودم.
درگیر موضوعات پیرامون خود هستم
دهقان در ادامه بیان كرد: فرم و محتوا باید در جهت هم باشند اما برای بنده مبحث اهمیت بیشتری دارد و همیشه در شهرستان خودم هم درگیر موضوعات پیرامون خود هستم.
نظمی در پاسخ به نقد فهیم درمورد ضرب آهنگ فیلم اظهار داشت: یك سری ایده ها در متن وجود داشته كه در اجرا یا تدوین درنیامده، بنابراین مشكل ضرباهنگ و ریتم وجود دارد.
فهیم در پاسخ به سؤال مجری برنامه در خصوص علاقه كارگردانان فیلم كوتاه برای ساخت فیلم بلند، اظهار نمود: اگر این دو فیلمساز در مناطق بومی خود به فعالیت پرداخته و فرهنگ و آداب و رسوم را به نمایش بگذارند و همینطور با تمرین و مطالعه و حضور در فضای آكادمیك، می توانند موفق تر عمل كنند. مانند فیلم تنهای تنهای تنها كه علاوه بر بومی بودن، مسئله ای ملی را هم بازتاب داده و با حضور خانواده ی خارجی، لحن بین المللی هم پیدا می كند.
دهقان در مورد برنامه آینده كاری خود بیان می دارد: روی دو مبحث متمركز هستم، یكی مسئله عقرب كه جان كودكان را در منطقه به خطر می اندازد و دیگری مسئله خشكسالی جازموریان.
نظمی هم در همین رابطه می گوید: هم اكنون مشغول تولید یك مستند هستم، اما چند فیلمنامه هم در دست مطالعه دارم و ترجیحم روی داستانی است. اگر هم قصد ساخت مستند داشته باشم، وجه درام آن را رعایت می كنم.
عمار باید با زبان هنر گفتمانی در سطح ملی شكل دهد
دهقان در انتها سخنان خود اظهار داشت: سیاست گذاری عمار باید به نحوی باشد كه مخاطبینی از اقشار مختلف با تفكر متفاوت هم داشته باشد و فضای گفتمانی شكل بگیرد و با زبان هنر گفتمانی در سطح ملی صورت بپذیرد.