نگرانی مهوش شیخ الاسلام از وضعیت محیط زیست ایران
به گزارش کارکادو مهوش شیخ الاسلام در مراسم بزرگداشت اش در جشنواره سینما حقیقت که بصورت مجازی برگزار می شد، اظهار داشت: من خیلی نگران محیط زیست ایرانم و دلم می خواهد مستندسازان بیشتر به این مسأله بپردازند. اگر این روند تخریب ادامه پیدا کند، دیگر چیزی نمی ماند. خاک خیلی با ارزش است و باید به آن احترام گذاشت.
به گزارش کارکادو به نقل از ایسنا، این مستندساز در ابتدای صحبت هایش ایستاده و رو به حاضران سالن و دوربین پخش آنلاین برنامه، اظهار داشت: خیلی لطف کردید که علیرغم مشکلات کرونا و شرایط سخت، این مراسم را برگزار کردید.
شیخ الاسلامی در این مراسم اظهار داشت: از اینکه دوستانی درباره من صحبت کردند، خیلی تعجب کردم، عادت به این تعاریف ندارم. امشب خیلی خوب می خوابم. به خاطر حرف های زیبایی شنیدم.
او درباره چرایی علاقه نداشتنش به سینمای داستانی و همکاری با سریال دایی جان ناپلئون (ناصر تقوایی) بعنوان تنها تجربه در این عرصه، اظهار داشت: پیش از اینکه با دایی جان ناپلئون کار کنم، مستند می ساختم. اما وقتی با آقای تقوایی آشنا شدم، مشتاق شدم که برای دایی جان ناپلئون برنامه ریزی کنم. کار دشواری بود با آن همه بازیگر چنین کاری را بکنم اما کار دشوارتر این است که به مردم نظم و دیسیپلین بدهید.
این مستندساز افزود: آقای تقوایی استثنا بود اما ایشان هم تا حدی به شکل کاری بی نظم دیگران عادت کرده بود. یک برنامه شش ماهه ریختم و آقای تقوایی کمک کرد تا همه چیز مرتب جلو برود. به کسی اعتماد نداشتم و باید خودم کارها را چک می کردم. بعضی ها فکر می کردند آمده اند پیک نیک و کار را جدی نمی گرفتند. از طرفی من خیلی به وقت اهمیت می دهم و حتی اگر با کسی قرار داشته باشم، نیم ساعت زودتر می روم و عذاب می کشم از بدقولی دیگران. اما در سینمای مستند اصلا از این خبرها نیست آدم ها خیلی نازنین اند و مثل یک خانواده ایم.
این مستندساز باسابقه افزود: یک ساعت پیش از آمدن گروه سر کار می رفتم و همه چیز را چک می کردم تا حدی که مدیر تدارکات حتما از من برنامه روزانه می خواست. به جز آن برنامه شش ماهه، هر روز برنامه ریزی کار عوامل را هم می نوشتم و مکتوب می کردم. آن زمان فقط ۲۳ سال داشتم اما از من حساب می بردند، اگر نه که کار پیش نمی رفت. حتی یکی به من گفت شبیه چرچیل هستی. آنقدر که سخت می گرفتم. البته الان که مستند کار می کنم دیگر ضرورتی به آن سخت گیری نیست.
شیخ الاسلامی درباره اینکه آیا زن بودن موجب دشواری کارش شده یا نه، اظهار داشت: زن بودن عامل بازدارنده ای برای مستندسازی من نبوده است و مشکلی نداشتم. شاید اوایل مشکلاتی داشتم، به هر حال تنها زنی بودم که کارگردانی می کرد و برای گروه پذیرفتنش سخت بود. اما مستندسازی رفتاری لازم دارد که باید یاد بگیرید.
او با اشاره به این رفتارها، توضیح داد: مثلاً اینکه وقتی به روستایی برای ساخت مستند می روید نباید از بالا به مردم نگاه کنید. این خیلی مهمست و روی بقیه تاثیر می گذارد. نمی گویم نمایش بدهیم اما نباید کاری انجام دهیم که مردم دوست ندارند و به خاطرش اذیت می شوند.
شیخ الاسلامی در پاسخ به این پرسش که «آیا در همه این سال ها به روستایی رفته اید که دری به سمت شما بسته باشد اما یک ترفند مستندسازی یا جمله ای بتواند دری را باز کند؟» اظهار داشت: ما می رویم به خانه ها و مزاحم مردم می شویم. برای همین مهمست که چطور این خانواده را نگه داری که هم کارت نماند و آزاری هم به صاحبخانه نرسانی. در این سال ها هم بالاخره پیش آمده که خانواده ای به تنگ آمده باشند از مدت طولانی حضور ما.
شیخ الاسلامی در پاسخ به سوال دیگری در خصوص اینکه آیا حسرتی از اینکه در این دوره مستندسازی را شروع نکرده است، دارد؟ اظهار داشت: من خیلی چیزها از دهه های قبل که کارم را شروع کردم و فیلم ۳۵ میلیمتری یاد گرفتم و هنوز هم تربیت و آداب فیلم ۳۵ میلیمتری با من است و دوستش دارم. در کنار اینها می دانم که الان مونتاژ خیلی فوق العاده شده، من قطع نگاتیو هم کار کرده ام و سختی هایش را می دانم. اینها تجربه هایی است که به من کمک کرده. البته دیگر مثل سابق نیستم. قبلاً سخت گیرتر بودم. الان با فرم دیجیتال هم کار می کنم.
این مستندساز باسابقه در پاسخ به این پرسش که «چقدر مهوش شیخ الاسلامی برای دیگر مستندسازان الهام بخش بوده؟» اظهار داشت: نه می توانم چیزی در جواب این سوال بگویم و نه می گویم. اصلا هیچ گاه به آن فکر نکرده ام.
شیخ الاسلامی درباره آخرین پروژه ای که برای مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی و درباره مارکوف معمار روسی می سازد، اظهار داشت: من همه نوع مستند ساخته ام و این یکی مانده بود. من به زیبایی و ساختمان اهمیت می دهم و مدت ها در ذهنم مانده بود که ما بارها و بارها به ساختمان زیبای پست می رویم اما نمی دانیم معمارش کیست؟ و این موجب شد به فکر معرفی مارکوف بیافتم که امیدوارم سال آینده آماده نمایش شود.
او افزود: نخستین باری است که فیلم تحقیقی تاریخی به این شکل کار می کنم و از زمان ساخت این فیلم احترامم برای مستندسازان این نوع مستند، بیشتر شده است، چون می دانم کار فوق العاده مشکلی است.
شیخ الاسلامی در آخر صحبت هایش و به درخواست منصور ضابطیان (مجری مراسم) جمله ای خطاب به مستندسازان اظهار داشت: من خیلی نگران محیط زیست ایرانم و دلم می خواهد مستندسازان بیشتر به این مسأله بپردازند. اگر این روند تخریب ادامه پیدا کند، دیگر چیزی نمی ماند. خاک خیلی با ارزش است و باید به آن احترام گذاشت.
در ابتدای این مراسم که 26 آذر ماه برگزار شد، دبیر چهاردهمین جشنواره بین المللی «سینماحقیقت» مهوش شیخ الاسلامی را مستندسازی صاحب سبک و توانا دانست و از برگزاری بزرگداشت او ابراز خرسندی کرد.
محمد حمیدی مقدم اظهار داشت: روز اول جشنواره خیلی خوب بود، تجربه عجیب و متفاوتی که تا حالا نداشتیم. تابحال پیش نیامده بود که در افتتاحیه جشنواره سینماحقیقت کسی در سالن نباشد و بخواهیم برای مخاطبان فضای مجازی صحبت نماییم. این جهان جدیدی است که به روی ما گشوده شده است. همانطور که روز گذشته گفتم، این جهان جدید و غیر قابل گریزی است.
او افزود: اکران آنلاین سینما را در جهان تحت تاثیر قرار داده است و تحلیل گران و مفسران سینمایی می گویند از سال آینده و اواسط ۲۰۲۱ همزمان با جشنواره فیلم کن، جشنواره های سینمایی وارد دوره جدیدی خواهند شد. باتوجه به تجربه جذاب جهان آنلاین، خیلی ها نمی دانستند آیا از این شیوه اکران فیلم ها در جشنواره لذت می برند؟ آن تجربه جمعی در کار نبود اما لذت و تجربه خوب دیگری رقم زد. بسیاری از فیلمسازان پس از نخستین روز جشنواره سینماحقیقت به ما می گفتند عجیب است که توانستیم در یک روز هفت فیلم تماشا نماییم. یا کسی می گفت از زمانم خوب استفاده کردم و یک فیلم کوتاه را در ماشین تماشا کردم. خب، اینها امکانات جدیدی است که فضای آنلاین به ما داده است.
دبیر چهاردهمین جشنواره «سینماحقیقت» افزود: گپ و گعده را به شکل آنلاین اکران فیلم از دست داده ایم، نگاه دلخواه و مورد پسند ما، تلفیق فیزیکی و برخط جشنواره است و دنیا به سمت این رویکرد جدید می رود. تقسیم عادلانه تماشای فیلم برای افراد، انقلابی در جهان دیجیتالی است که تماشای فیلم را منحصر به یک جغرافیا و یک جشنواره نکند. با این اوصاف، خوشحالم که فیلم های جشنواره را تمام ایران به شرط داشتن اینترنت خوب می توانند ببینند. البته که با وجود تامین قوی ترین اینترنت، باز هم روز گذشته گرفتار اشغال فضا شدیم.
حمیدی مقدم با اشاره به اینکه پس از جشنواره سیزدهم سینماحقیقت به شیوه های آنلاین فکر شده، اظهار داشت: اما الان مصمم شدیم که باید به فکر حفظ مخاطبان در چنین شرایطی باشیم که امکان اکران حضوری در سینما نداریم. البته که خلق ایده های درخشان سینمای مستند شاید در همین گپ و گفت های جشنواره شکل بگیرد و نتایج آن به چیزهای درخشانی منجر شود اما امسال به علت کرونا این امکان فراهم نبود. امیدوارم باردیگر به آن روزها برگردیم.
حمیدی مقدم در بخش دیگری از صحبت های خود درباره مهوش شیخ الاسلامی و برنامه بزرگداشت این مستندساز اظهار داشت: امسال شورای سیاست گذاری فعال و خوبی داشتیم و در این ماه ها از گفتگو و تعامل و پیشنهادهای مطرح شده در این شورا استفاده کردم. برای برنامه نکوداشت و بزرگداشت هم نام پیشکسوتان مختلفی عنوان شد. از آنجایی که ما فضای گفتگوی گرم رسانه ای در حوزه مستند نداریم، مرداد ماه امسال این بحث را مطرح کردیم که هر روز از جشنواره چهاردهم سینماحقیقت را به یک بزرگ سینمای مستند تقدیم نماییم تا محلی برای گفتگو، مرور اتفاق های سینمای مستند و خاطره بازی داشته باشیم.
دبیر چهاردهمین جشنواره سینماحقیقت تصریح کرد: با اتفاق های بد سال ۹۹ ما چهار بزرگ را از دست دادیم و تصمیم گرفتیم هم قدر بزرگان زنده را بدانیم و هم نکوداشتی برای چهار عزیز از دست رفته برپا نماییم. در این راه رسیدیم به اینکه ترکیب افراد چگونه باشد. جالب است که از هر طرف در سینمای مستند بروید به نام خانم شیخ الاسلامی می رسید. ایشان در حوزه های گوناگون مستند تجربه های متفاوت و متنوعی دارند. شرکت فعال ایشان در جشنواره های مختلف داخلی و خارجی و اینکه عضو پویا و فعالی در تعامل با جامعه مستند بودند موجب شد با تصمیم گروهی و جمعی در شورای سیاست گذاری جشنواره، روزی را برای بزرگداشت خانم شیخ الاسلامی نام گذاری نماییم و خوشحالم که امروز را به ایشان تقدیم کردیم.
پس از صحبت های حمیدی مقدم، قسمتی از مستندی درباره مهوش شیخ الاسلامی به کارگردانی مریم حق پناه پخش گردید.
مریم حق پناه درباره این فیلم و چگونگی ساخت آن توضیح داد: در وضعیت کرونائی که نزدیک شدن به افراد دشوار است، خانم شیخ الاسلامی پذیرفتند که به حریم شخصی شان ورود نماییم و از این بابت از ایشان بسیار تشکر می کنم. سه روز در منزل ایشان باهم مصاحبه کردیم که در خلال آن صحبت های شنیدنی فراوانی عنوان شد.
وی اضافه کرد: اهتمام کردم فیلم تنها برای بزرگداشت ایشان در جشنواره نباشد و یک فیلم پرتره بسازم. با این تفاسیر خیلی از خاطراتی که ایشان تعریف کردند را نتوانستم در فیلم بگذارم و از این بابت ناراحتم.
حق پناه در ادامه بیان کرد: شخصیت خانم شیخ الاسلامی واقعا قابلیت ساخت یک فیلم پرتره را دارد که امیدوارم در آینده ساخته شود. از ایشان چیزهای زیادی یاد گرفتم که اساسا در ادامه روند کاری به من کمک می نماید.
ارد زند مستندسازی بود که در بخش دیگری از برنامه روی سن آمد تا درباره مهوش شیخ الاسلامی صحبت کند.
این مستندساز درباره همکاری و ارتباط با شیخ الاسلامی اظهار داشت: سابقه آشنایی ما به زمان تأسیس انجمن سینمای مستند برمی گردد، ایشان از اعضای هیئت مدیره در دهه ۷۰ بودند. آن زمان مثل امروز آنقدر امکان دیدن فیلم های همدیگر را نداشتیم. ضمن اینکه سابقه مستندسازی من در تلویزیون بود و برای ایشان مستندسازی متفاوت بود. برای همین با فیلم های ایشان آشنا نبودم. نخستین فیلمی که از ایشان دیدم «یوفک» بود که تاثیر خوبی روی من گذاشت. سینمای مستند آن دوره پیام های اجتماعی سیاسی گل درشت می داد اما این فیلم چنین نبود. پس از تماشای این مستند متوجه شدم، سینمای مستند فقط این نیست که پیام های ایدئولوژیک بدهیم.
زند افزود: باید قدردان انجمن سینمای مستند باشم که موجب شد چند سال بعد با ایشان در گروه عضوگیری انجمن همراه باشم. خانم شیخ الاسلامی متانت داشت و نسبت به فیلم های فیلمسازان سختگیر نبود و می گفت ما داوری جشنواره که نمی نماییم، مقرر است اینها عضو انجمن شوند و باید اجازه دهیم بیایند و با سینمای مستند و مستندازان آشنا گردند. نظر ایشان خیلی موثر بود و افرادی که در آن دوره عضو انجمن شدند بعد به چهره های شاخصی تبدیل شدند.
این مستندساز در پاسخ به این پرسش که چرا همکاری مشترکی با مهوش شیخ الاسلامی در ساخت مستند نداشته است، اظهار داشت: در سینمای مستند همکاری در ساخت فیلم خیلی رخ نمی دهد چون بیشتر عرصه تک نفره یا با گروهی کوچک است و معمولا ایده برای یک نفر است و گروه فنی او را همراهی می کند و دو کارگردان شاید نتوانند یک فیلم مستند بسازند. تفاوت مستند با فیلم داستانی این است که برخلاف فیلم داستانی که خیلی چیزها از قبل آماده است، مستند بیشتر بر کشف و شهود استوار است که آن خط اصلی کم کم گسترده می شود.
زند در پایان، مهم ترین خاصیت مهوش شیخ الاسلامی را دوست خیلی خوب بودن او توصیف کرد و اظهار داشت: با آنکه در کار بسیار جدی است، در دوستی بسیار منعطف است و احساس آرامش به آدم ها می دهد.
سخنران بعدی این مراسم بزرگداشت، محبوبه هنریان بود که در ابتدای صحبت هایش تاثیرگذارترین مستندهای مهوش شیخ الاسلامی را «ماده ۶۱» و «به کجا تعلق دارم» خواند و اظهار داشت: یکی از خاصیت های تحسین برانگیز خانم شیخ الاسلامی و از موفقیت های ایشان این بود که با دقت و درایت تحقیق و پژوهش می کرد و به سوژه ها می پرداخت و موجب شد با وجود محدودیت های مستند راهش را ادامه دهد و مثل خیلی ها کم نیاورد.
او تصریح کرد: ایشان خیلی زیرکانه و خلاقانه تضادها را در فیلم هایش به تصویر می کشد. جایی دغدغه اش حفظ میراث فرهنگی است و جایی فرهنگ های آزاردهنده ای که لازم است، تغییر کند. عشق و مرگ، آزادی و حبس و... را می بینیم که با زیرکی در فیلم های ایشان دیده می شود و دوربینش را ماهرانه طوری وارد اجتماع و زندگی مردم می کند و تبعات زندگی پیرامون شخصیت ها را طوری به تصویر می کشد که شاید ما به آسانی از کنارش عبور نماییم و نبینیم.
هنریان در آخر خطاب به شیخ الاسلامی که در سالن حاضر بود، اظهار داشت: خانم شیخ الاسلامی خیلی ارادت دارم، خیلی دوست تان دارم و بسیاری از شما یاد گرفتم. وقتی کسی مثل شما به سوژه های اجتماعی ورود می کند و با وجود محدودیت ها و مشکلات فراوان کار می کند و اساسا شخصیت های مستندهایتان روی زندگی شما تاثیر می گذارند باید ذهن تان باز شود تا به سوژه بعدی بپردازید و این قابلیت خاصی می طلبد که هرکسی ندارد.
مستندساز دیگری که برای صحبت درباره مهوش شیخ الاسلامی روی صحنه آمد، محمدرضا جهان پناه بود که مستند «یوفک» شیخ الاسلامی را آغاز آشنایی خود با سینمای مستند خواند و اظهار داشت: روایت فیلم و تصاویرش برای من واقعاً تعجب آور بود و همان نقطه ای بود که فهمیدم به سینمای مستند علاقه دارم.
جهان پناه سینمای مهوش شیخ الاسلامی را الهام بخش خواند و افزود: سینمای مستند بیشتر بر تجربه استوار است و چیزی است که از تماشای فیلم های مستند تولید شده و تجربه حضور در صحنه به دست می آورید. همیشه فیلم های خانم شیخ الاسلامی را دنبال می کردم و برخی از مستندهای ایشان مانند «به کجا تعلق دارم؟»، «ماده ۶۱» و «شیر سنگی» روی من تاثیر گذاشتند.
این مستندساز افزود: یکی دو سال پیش فرصتی برقرار شد تا با ایشان همکاری کنم و «موسیو مارکوف» را باهم کار کردیم که امیدوارم برای اکران در سال آینده آماده شود.
جهان پناه هم خطاب به مهوش شیخ الاسلامی اظهار داشت: تشکر می کنم خانم شیخ الاسلامی عزیز. به خاطر فیلم هایی که تا امروز ساختید، بسیار به ما آموختید و به ما بهتر زندگی کردن را یاد دادید. از این همه پشتکار و تلاش در این سال ها با تمام مشکلات و محدودیت های موجود، متشکرم.
در اختتام این مراسم بزرگداشت، با حضور محمد حمیدی مقدم دبیر چهاردهمین جشنواره «سینماحقیقت» نشان فیروزه ای جشنواره بین المللی «سینماحقیقت» به مهوش شیخ الاسلامی تقدیم شد.
منبع: karkado.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب