تا دل تان بخواهد، تاریخ تهران حرف دارد
به گزارش كاركادو یك تهران پژوه می گوید: سانت به سانت منطقه 12 تهران مملو از تاریخ است، تك تك خانه های این منطقه توسط شهرداری احیا شده اند و تا دل تان بخواهد حرف برای گفتن دارد.
به گزارش كاركادو به نقل از ایسنا، در پنجمین روز از هفته تهران و در صورتیكه این روز به نام «معماری و هنر و شهرسازی» معرفی شده است، تجلیل از حافظان خانه های تاریخی در خانه موزه شهید مدرس در تهران انجام شد و نخست نصرالله حدادی – تهران پژوه – به بعضی از اتفاقات تاریخی در منطقه ۱۲ تهران بعنوان نقطه ای كه تاریخ تهران را در خود جای داده، اشاره نمود.
او با اشاره به اولین حضورش در ۴۲ سال قبل در خانه مدرس امروزی می گوید: وقتی به این خانه آمدم، این بنا به نام خانه «میرمحمدعلی شیرازی» متعلق به خاندان كتابچی ها معروف بود كه قسمتی از آن انبار كتاب و بخشِ دیگر محل سكونت آنها بود. اما به مرور این خانه به انبار كتاب تبدیل شد ولی امروز خوشبختانه خانه مدرس نامیده می شود، هر چند در گذشته درختان زیادی داشت.
او با اشاره به معماری خانه مدرس و حوزه علمیه خان مروی اظهار نمود: این معماری ها هر كدام تاسی از مسجد به خانه های تاریخی بوده است. خانه هایی با معماریِ باحیا و باشكوه و باشعور و با اندرونی و بیرونی مخصوص به خود.
وی اما در بخش دیگری از صحبت هایش با اشاره به این كه ما انقلاب كردیم تا كسانی كه مسندنشنین می شوند نوكری مردم را بكنند، اضافه كرد: در چنین مراسم هایی باید مردم را تشویق و ترغیب كرد، اگر مقرر است از كسی تشكر شود باید از «عشرت آداب» تشكر كرد كه خانه مرحوم پروین اعتصامی را نگه داشته است و حتی بخش هایی از خانه را با مسواك تمیز كرد تا به آن صدمه ای وارد نشود، یا از «مهدی امانی» قدردانی نمود كه حمام تاریخی «باب همایون» را احیا كرد، افرادی كه این روزها در جامعه كم نیستند.
حدادی با تاكید بر این كه سانت به سانت منطقه ۱۲ شهرداری تهران مملو از تاریخ است، افزود: در بازار یك خانه تاریخی به نام «هفت تن» وجود دارد، وقتی به این خانه رفتم تعداد زیادی كاشی روی دیوارهای آن بود كه امروز بخش زیادی از آنها ریخته اند و فقط حدود ۱۷ كاشی باقی مانده است. روی این كاشی ها عروسی دوران محمدشاه یا فتحعلی شاه مرحله به مرحله نقش بسته بود. پنج سال پس از آن، متوجه شدم كه خانه یك زیرزمین هم داشته كه بعداز بررسی دیدم اسباب شكنجه داخل این زیرزمین بوده است. شخصی به نام «كمال تبریزی» (نه كارگردان) به من گفت این خانه متعلق به حاج علی خان فراش باشی بوده است.
او با اشاره به این كه خانه عبدالوهاب خان بدرآصف الدوله در انتهای بن بست مدرس – جایی كه خانه مدرس قرار داد – است، اضافه كرد: بدر همان كسی است كه آن نامه معروف را به ناصرالدین شاه نوشت و وی در جواب آصف الدوله نوشت؛ «ما كه حالا تازه كار نیستیم كه از حرف های نوكر دولت خواهی مانند تو برنجیم، اگر در اول سلطنت تجربه حالا را داشتیم علی ایُحال امیر زنده بود و خدمت می كرد.»
این تهران پژوه با بیان این كه خیلی دلم می خواهد روزی در این خانه باز شود و معماران امروزی داخل آنرا ببینند، اظهار داشت: در این خانه می توان معماری باحیا را به نسل امروز نشان داد. باید از سه هشتی گذشت تا به حمام خانه رسید. تك تك خانه های منطقه ۱۲ شهرداری تهران كه احیا شده اند، این خصوصیات را دارند.
او در ادامه به بعضی از خصوصیات مردم منطقه ۱۲ تهران در سال های گذشته اشاره نمود و اظهار داشت: در همین محله بود كه آقا سیدمهدی قوام همه درآمد روضه خوانی اش را به زنی داد تا مدتی برای تن فروشی از خانه اش درنیاید. در همین محله است كه معتمد محله پامنار حاج علی اكبر كاظمی، خانه اش را سر چهارراه سرچشمه بدون هیچ ادعایی به یك موزه تهران قدیم تبدیل نموده و در خانه اش هم به روی همه باز است. در واقع معتقدم باید برای این افراد دست زد.
او اظهار داشت: در همین محل وقتی به رگ غیرت حسین گل گلاب برخورد، سرود «ای ایران، ای مرز پرگهر» ساخته شد؛ روزی كه ایران اشغال شده بود. در همین محله بود كه حسن گل نراقی فروشنده بلورجات در تیمچه حاجب الدوله آنرا خواند. در واقع تا دل تان بخواهد در منطقه ۱۲ تهران حرف برای گفتن وجود دارد.
راهِ زیاد باقی مانده تا گسترش فرهنگ عمومی برای حفاظت از خانه های تاریخی
علی محمد سعادتی - شهردار منطقه ۱۲ تهران - نیز در سخنانی با بیان این كه امیدوارم روز به روز به افرادِ بااراده برای حفاظت از تاریخی و میراثِ شهر تهران اضافه شوند، اظهار داشت: باید خدا را شكر كرد كه امروز شاهد تبدیل شدن این نگاه و اندیشه به یك جریان عمومی اجتماعی هستیم.
او با اشاره به این كه زمانِ خیلی دوری نیست وقتی كه افراد امیدوار به احیای تهران تاریخی و قلب آن بسیار محدود بودند، افزود: اما خوشبختانه روز به روز با پیگیری و حمایت هایی كه در حوزه های مدیریتی می شود، به این افراد اضافه شده و امروز جدی تر ایستاده ایم و بالاتر از آن نیز خواهیم رفت.
او با این وجود با بیان این كه تا رساندن و گسترش این فكر به یك فرهنگ عمومی راه زیادی است، اضافه كرد: اما این موجب دلگرمی ماست كه یك جریان فكری درحال رشد در حال وقوع است.
وجود رابطه مستقیم بین بنا، شأن كاربری، سوژه و نوع مرمت و احیای بنا
سیداحمد محیط طباطبایی – رئیس ایكوم ایران – نیز در این آیین با بیان این كه خانه های تاریخی امروزه یك سرمایه اصلی در شهر هستند كه بعنوان یك ركنِ دارای توسعه و به سبب نگاه شان به آینده اهمیت دارند، اظهار نمود: حتی شورای عالی موزه های دنیا بخش ویژه ای بعنوان خانه های تاریخی دارد، یعنی خانه های تاریخی فی ذاته خود یك موزه اند.
او اما نحوه برخورد و رفتار با این بناهای تاریخی درقالب یك مدیریت جامع شهری را بااهمیت دانست و اضافه كرد: سه اتفاق می تواند این پتانسیل را به موزه تبدیل كند، هر چند باید توجه داشت كه خانه ها پس از مرمت و احیا، می توانند كاربری قبلی و ذاتی خودرا داشته باشند یا به صورت ویژه در شكلی باشند كه فقط معرفی بنا صورت گیرد و معرفی كردن یعنی آنِ آن خانه را به مخاطب و جامعه مخاطب خود معرفی نماید.
او با اشاره به این كه باید یك رابطه اصلی بین خود خانه و مورد تغییر كاربری بنا وجود داشته باشد، افزود: مثلا حسینیه سادات اخوی كه قرن هاست به این فعالیت ادامه داده و در حیاط آن معمولا چادری نصب می شود، اگر بخواهیم بجای چادر برای برگزاری مراسم ها سقفی فلزی نصب نماییم، در این شرایط گرفتار یك نوع تقابل شده ایم كه در كاربری آن اساسا تاثیر می گذارد، بدین سبب آن چه باید باشد، دیگر نخواهد بود.
ایشان سپس مدرسه دارالفنون در منطقه ۱۲ تهران را بعنوان یك خاصیت مهم شهر، ملی و حتی فراملی و بعنوان ساختمانی دانست كه از اهمیت زیادی برخوردار می باشد و اضافه كرد: اگر این بنا را جزء مجموعه ارگ حكومتی به شمار آوریم كه هست از مهمترین فضاهای اجتماعی و فرهنگی و تاریخی یك قرن و نیم اخیر ماست، بدین سبب اساسا باید مدرسه و دارالفنون بماند و به چیز دیگری تبدیل نشود، هر چند موزه، كافه و فرهنگسرا نیز پدیده های خوبی هستند.
محیط طباطبایی با تاكید بر این كه بین وجود بنا، شأن كاربری، سوژه و نوع مرمت و احیای بنا یك رابطه مستقیم وجود دارد، اظهار نمود: فی نفسه همه اقدامات در حال انجام مفیدند، اما این فعالیت ها باید در یك نقشه و شبكه مدیریتی طراحی شوند كه علاوه بر حفظ سرمایه های تاریخی و فرهنگی پاسخگوی نیازها باشند و ساختمان ها در ادامه كاربری مناسبی را بگیرند.
او اشاره كرد: این دقت نظرها موجب می شود یك امر به بهترین صورت نتیجه دهد، بدین سبب ساختمانی كه ۵۰ سال دفتر یك روزنامه بوده، از اهمیتی برخوردار می باشد كه به بهترین شكل همان تداوم حیات خودرا خواهد داشت و می تواند در شكلی قرار گیرد كه با شأن و منزلت آن هماهنگ باشد.
كمیسیون معماری نمای شهری در خانه های تهران را بررسی می كند
محمد سالاری - رئیس كمیسیون شهرسازی و معماری شورای اسلامی شهر تهران - نیز با بیان این كه پنجمین روز از هفته تهران، با نام «معماری و هنر و شهرسازی» نامگذاری شده، اظهار نمود: تا دوره چهارم شورا و در زمان صدور پروانه های شهری، به نماهای شهری هیچ توجهی نمی شد. هر چند اعضای شورا به این مجموعه از الزامات شهر توجه داشتند، اما به سوژه نما بعنوان حق طبیعی شهر و شهروندان و موضوعی كه ارتباط مستقیم با شهر دارد، توجه نداشتند.
او با اشاره به این كه در دوره گذشته با پیشنهاد شورای اسلامی شهر تهران، كمیسیون معماری و شهرسازی ایجاد و گردنگیر شهرداری تهران جهت بررسی نماهای شهری تصویب گردید، افزود: این اتفاق به یك جنبش عمومی تبدیل شد و در همه ۲۲ منطقه تهران، كمیته های نما شامل متخصصان شهری، معماران و شهرسازان شامل معماران دانشگاه های شهر تهران و تشكل های حرفه ای و صنفی معماری و شهری هستند، امروز دیگر هیچ پرونده ای در شهرداری تهران بدون این كه نقشه های آنها بر اصول معماری و شهرسازی بررسی شود، صادر نمی گردد، كه می توان آنرا یك گام اساسی برای ارتقای هویت شهر تهران دانست.
او با بیان این كه چنین مصوباتی باید در سامانه شهری و معماری تثبیت شود، اضافه كرد: در این شرایط هیچ شهرداری در پروسه صدور پروانه در اصل حقوق مكتسبه ۹۶۰ هزار پارسل در محدوده ۷۰۰ كیلومتری تهران وارد نمی گردد و بر این اساس هیچ شهردار و معاون شهرساز و معمار و عضو شورای شهر و حتی شهردار تهران حق عدول از مقررات را ندارند.
وی افزود: در این زمینه نرم افزاری به صورت سیستمی نوشته شده و سیستم و سامانه شهرسازی و معماری اجازه هیچ گونه اضافه طبقه یا تغییر كاربری و عدول از مفاد شهرسازی و معماری را ندارد.
سالاری اظهار داشت: قرار بود تصویب این مصوبه، همزمان با بیان طرح تفصیلی شهر تهران اتفاق افتاده و آن ابلاغ شود تا اصول شهرسازی به صورت شفاف اعلام گردد و همه بدانند برای ملك خود چه تعداد طبقه به چه میزان بارگذاری و سطح اشغال و با چه نوع كاربری می توانند بنا راه اندازی كنند.
او با اشاره به انجام نشدن همه تكالیف طرح تفصیلی در آن زمان، اضافه كرد: شهردار امروز منطقه ۱۲ تهران، كه در دوره گذشته مدیر كل برنامه ریزی معاونت شهرسازی و معماری بود بهتر می داند كه تكالیف انجام نشد و طرح تفصیلی ابلاغ گردید و نه تنها می توانست ارتقای معاونت شهرسازی و معماری را به دنبال داشته باشد، بلكه به تحقق مفاد طرح تفصیلی نیز منجر نشد و وضعیت را بدتر كرد.
وی با اشاره به رویكرد مدیریت شهری دوره پنجم و كمیسیون معماری و شهرسازی در این دوره از شورای شهر تهران، اظهار نمود: ما توانستیم معاونت شهرسازی و معماری شهرداری تهران را در این دوره كه مجموعه مشكلات جدی در حوزه درآمدزایی داشت راضی نماییم تا قبول كنند این اتفاق (شفاف سازی به مردم در اصول شهرسازی) رخ دهد.
وی در بخش دیگری از صحبت هایش اظهار داشت: امروز تشكل های مدنی جلوتر از سیاست گذاران حوزه شهرسازی و معماری و حوزه شهری فرمان می دهند كه در راه درست حركت كنند. شورای شهر نیز این دوره رویكرد خودرا رویكرد كیفی سازی و ارتقای كیفیت زندگی قلمداد كرده است.
وی همین طور با اشاره به این كه شورای شهر تهران در این دوره، پرونده های بزرگ مقیاس مانند پل ها و بزرگراه ها را افتتاح نمی كند، اظهار داشت: در صورتیكه همه می دانیم قسمتی از این ها اجتناب ناپذیر بود اما مساله این است كه بخشی بدون نیازسنجی سبب شده تا بزرگراه های درون شهری، نه تنها آلودگی هوا و مشكل ترافیك را برطرف كنند، بلكه به مشكلات دیگر نیز اضافه كنند.
او با اشاره به این كه برخی اوقات برخی افراد در جامعه شهری بجای مطالبه گری حقوق عمومی، به دنبال منافع شخصی مانند تخفیف عوارض یا درخواست ایجاد تراكم بیشتر هستند، افزود: از امروز باید برای سال های بعدی یك برنامه جامع تر و دارای استراتژی داشته باشیم.
سالاری معتقد است: در واقع در هفته تهران مهم ترین اولویت همه كنشگران شهری، سوژه گفت و گو بین جامعه شهری است. این یكی از حلقه های مفقوده نشست های هفته تهران است كه باید در سال های آینده مبتنی بر یك طرح جامع و استراتژی مشخص مبتنی بر دیالوگ و گفتمان جامع شهری باشد.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب