به گزارش كاركادو به نقل از ایسنا، بر مبنای طرحِ پیش روی وزارت نفت، قرار است شهرهایی در استان خوزستان مانند آبادان، مسجدسلیمان، سبزوار، تهران و كرمان موزه ی «نفت» را اما با مدیریت وزارت نفت در خود جای دهند.
نخست موزه ی نفت آبادان با عنوان «بنزین خانه» كه اولین جایگاه سوخت كشور بود به بهره برداری رسید، در ادامه در كنار آغاز مرمت و تجهیز موزه ی نفت در شهر سبزوار، سومین موزه در دست مرمت و تجهیز این وزارتخانه یعنی «باغ موزه نفت كرمان» هم در عمارت باقی مانده از دوره زندیه «باغ آقا» قرار است تا دو سه ماه دیگر به بهره برداری برسد.
اكبر نعمت اللهی، مدیر موزه ها و اسناد صنعت نفت ایران كه برپایه آئین نامه این مركز، باید فضاهای تاریخی و قدیمی متعلق به شركت نفت را به موزه هایی مرتبط با این صنعت تبدیل كند، در تلاش است با تیم شركت ملی پخش نفت استان كرمان خانه «باغ آقا» را به موزه منطقه ای نفت شرق كشور تبدیل كند كه تا كنون هم بخش زیادی از مرمت های این بنا انجام شده و قرار است تا دهه فجر امسال این موزه باغ افتتاح شود.
او نخست با بیان تاریخچه ای از این بنای تاریخی به خبرنگاران می گوید: عمارت باغ آقا كه قدمت آن به دوره زندیه می رسد، ابتدا عمارت والی كرمان بوده، سپس به انگلیسی ها رسیده و دفتر كنسولگری انگلیس در مناطق شرق و جنوب ایران بود. مالكیت عمارت باغ آقا اما بعد از ملی شدن صنعت نفت به شركت نفت رسید و اكنون محل اداره شركت نفت كرمان است. این باغ موزه اكنون در حال گذراندن مراحل پایانی مرمت و بازسازی است.
وی عمر فعالیت سازمان پخش نفت را بیش از شركت ملی نفت می داند و ادامه می دهد: سازمان ملی پخش نخست كارهای سوخت و دیگر وظایف مربوط به خویش را انجام می داد و جایگاه آن در باغ ملی كرمان بود، اما بعد از ملی شدن صنعت نفت اولین تابلو هم در آن مكان نصب گردید، همینطور تا مدتی از این عمارت استفاده های مسكونی می شد و بعد از آن این بنا، به حال خود رها شد، به اندازه ای كه در حال تخریب بود، اما خوشبختانه دو سال پیش این ساختمان با تلاش شركت ملی پخش كرمان و مدیریت موزه ها در قالب یك پروژه موزه ای تعریف و اكنون این اقدام روی ان در حال انجام است.
مدیر موزه ها و اسناد صنعت نفت ایران با بیان این كه مرمت این بنا در دو مرحله در دستور كار قرار گرفته است، مرحله اول را مطالعات و مرحله دوم مرمت بنا می داند و می گوید: هم اكنون مرمت ها به آخر رسیده و پیمانكار قول داده است پروژه را تا آخر ماه جاری در اختیار شركت ملی نفت قرار دهد، ما هم تلاش می كنیم باغ موزه نفت كرمان را تا دهه فجر افتتاح كنیم.
ایجاد كوچه فرهنگ در ابتدای دروازه دولت
نعمت اللهی همینطور با اشاره به ایجاد موزه «كارآفرینان» در آبادان تا یك ماه آینده، از در دست مرمت بودن ساختمان نفت در نبش خیابان انقلاب و دروازه دولت تهران و نبش كوچه فیات خبر می دهد و ادامه می دهد: موزه نفت تهران هم در این مكان به زودی تولید می گردد.
او تولید موزه عروسك در اواسط كوچه فیات در كنار ساختمان در دست تجهیز موزه نفت تهران را نتیجه همكاری و پیگیری های شركت نفت می داند و اضافه می كند: موزه عروسك در كنار موزه بنزین خانه دروازه دولت افتتاح شد، و اكنون تلاش می كنیم كوچه فیات در این منطقه را به عنوان یك كوچه فرهنگی معرفی كنیم.
طرح "هر روز یك موزه" به وزارت نفت رسیده
به نظر می رسد مدیر موزه ها و اسناد صنعت نفت ایران هم ایده ی محمدرضا كارگر، مدیر اداره كل موزه ها را می پسندد، ایده ای كه «هر روز یك موزه» یا «هر خانه یك موزه» را در خود دارد، به اندازه ای كه نعمت الهی در هر چند دقیقه از صحبت های خود، از تولید یك موزه جدید در نقاط مختلف كشور خبر می دهد.
وی با تاكید بر این كه تابحال یك موزه در سبزوار، دو موزه در آبادان، یك موزه در كرمان و یك موزه در تهران به عنوان موزه های منطقه ای نفت در دستور كارِ مرمت و تجهیز قرار گرفته اند، بیان می كند: سال دیگر موزه «حلبی سازی و حلب پركُنی» در كرمانشاه هم به عنوان موزه صنعت نفت غرب كشور و یك موزه در مسجد سلیمان در سال آینده افتتاح می شوند.
به گفته مدیر موزه ها و اسناد صنعت نفت ایران، كار طراحی موزه بزرگ علوم و فناوری صنعت نفت تهران هم سال آینده آغاز می گردد كه از آن به عنوان «موزه مادر نفت» نام برده می گردد.
او ادامه می دهد: همینطور در كنار استادیوم آزادی تهران در زمینی با حدود پنج هكتار مساحت، قصد تولید یك موزه بزرگ نفت داریم كه اكنون مطالعات اولیه، بررسی ها و شناخت آن در دست انجام است، اما كار مشاوران اصلی سال آینده و در صورت تامین منابع مالی آغاز می گردد.
وی در ادامه با اشاره به این كه كارهای اجرایی موزه مشهد هم با برطرف شدن شرایط نامناسب در ماه آینده آغاز می شود، می گوید: انبار نفت یا مركز توزیع سوخت مشهد یك محوطه بزرگ داشت كه فقط توانستیم یكی از مخازن را نگه داریم، آن تنها نقطه ای است كه سوخت گیری ریلی و جاده ای در آنجا انجام می شودف ازاین رو قصد داریم از مخازن باقی مانده یك گالری تولید كنیم.
وی همینطور درباره ی فضاهای تاریخی در اختیار این وزارت خانه در مسجد سلیمان می گوید: ۴۰ درصد از اقدامات تولید پارك موزه «تمبی» به آخر رسیده و قول داده اند كه امسال كارهای اجرایی آن به آخر برسد. اگه به مشكل بودجه و نیازها برخورد نكنیم اوایل سال آینده موزه بزرگ مسجد سلیمان افتتاح می گردد.
ثبت ملی ۱۰۴ بنای نفتی و ۲۰ بنای در انتظار ثبت
نعمت اللهی تاكید می كند: تابحال ۱۰۴ بنا متعلق به وزارت نفت در لیست آثار ملی به ثبت رسیده اند و هم اكنون هم ۲۰ نقطه دیگر در میراث فرهنگی منتظر بررسی و ثبت ملی هستند، این وزارتخانه اجازه نمی دهد اماكن و نقشه های متعلق به بناهای تاریخی در اختیار وزارت نفت از دست بروند، بلكه همه تلاش خویش را برای ثبت ملی آنها انجام می دهد.
او پالایشگاه ها، تاسیسات انتقال وخطوط لوله و مخابرات و پخش را از مواردی می داند كه تا كنون در لیست آثار ملی به ثبت رسیده اند و بیان می كند: در همه ۱۰۴ نقطه تاریخی صنعت نفت پلاك ثبتی نصب كرده ایم و دو گروه در اداره كل موزه ها و اسناد صنعت نفت تعریف شده اند تا یكی اماكن تاریخی را شناسایی كند و دیگری اقدامات ثبت ملی آنها را انجام دهد.
جمع آوری تاریخ شفاهی وزاری نفت
مدیر موزه ها و اسناد صنعت نفت ایران در ادامه به آغاز عملیات جمع اوری تاریخ شفاهی صنعت نفت و فرآورده های پخش در كشور اشاره می كند و می گوید: در مدیریت موزه ها تاریخ شفاهی صنعت كه تاریخچه آن از وزرای بعد از انقلاب آغاز می شود، اكنون در حال جمع اوری خاطرات و صحبت های «معین فر» و «زنگنه» هستیم، حتی كتاب آقای «معین فر» كه برای اولین بار حرف هایی در حوزه صنعت مطرح كرده، در قالب تاریخ شفاهی گردآوری شده و به زودی منتاشر می گردد.
نعمت اللهی با تاكید بر این كه اسكله شماره ۱۰ در آبادان دچار مشكل شده است، می گوید: فاز دو پالایشگاه آبادان نیازمند اسكله است تا عملیات های تخلیه، پالایشگاه را انحام دهد، امابا توجه به ایجاد فضای پارك موزه ای در ان منطقه و خطرناك بودن این دو فضا در كنار یكدیگر از نظر امنیت گردشگران، باید اسكله ۹ و ۱۰ تخلیه شود كه پالایشگاه اكنون در حال جستجو برای یافتن فضایی مناسب است.
او با اشاره به این كه مدتی پیش قرار بود جایگاه سوخت كشتی ها در انتهای اسكله در مزایده به بخش خصوصی فروخته شود، اما موفق با جلوگیری از برگزاری این مزایده شدند، می افزاید: تلاش می گردد در سال آینده چند فاز آماده در اسكله به بهره برداری برسد.
ایجاد باغ موزه دفاع مقدس در آبادان توسط شركت نفت
مدیر موزه ها و اسناد صنعت نفت ایران در آبادان با اشاره به وجود یك زمین ۳۱۰ هزار متری در كنار اروند در اختیار یكی از ارگان های نظامی كه قصد تولید موزه دفاع مقدس از ده سال آینده تا امروز را داشته اما تابحال آن را عملی نكرده است، می گوید: قرار شد این محوطه در اختیار شركت ملی پخش قرار گیرد تا بتوانیم آن را به پارك موزه دفاع مقدس صنعت نفت و مدیریت نفت در آوریم.
وی با تاكید بر این كه درحال حاضر مردم آبادان به رودخانه اروند دسترسی ندارند، چون همه منطقه شهری ساحل اروند در اختیار ارگان های مختلف مانند كشتیرانی، نفت و شیلات است، بیان می كند: دراین شرایط مردم اروند را نمی بینند، اما ابا در اختیار گرفتن آن زمین ۳۱۰ هزار متری، می توانیم این اتفاق را عملی كنیم چون با تولید موزه بخشی از اسكله گرفته شده و یك منطقه باز و بزرگ برای حضور مردم فراهم می گردد.
نقش میراث فرهنگی در حد حمایت معنوی است
نعمت اللهی نقش میراث فرهنگی را دراین پروژه ها در حد نظارت می داند و می گوید: چند نفر از اعضای سازمان میراث فرهنگی مانند محمدرضا كارگر، مدیر اداره كل موزه ها و سید محمد بهشتی، رئیس پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی در كمیته اجرایی حضور دارند، همینطور ارتباط مناسبی با فرهاد نظری، مدیر اداره كل ثبت و خسرونشان، مدیر اداره كل میراث فرهنگی خوزستان و مدیریت میراث فرهنگی كرمان داریم، اما این كه بگوییم برای مان كاری انجام می دهند این اتفاق نمی افتد.
او میزان استفاده از میراث فرهنگی در ثبت و مرمت این بناها را بیشتر شامل حمایت های معنوی می داند و اضافه می كند: حتی در فرآیند ثبت هم همه كارها را اداره موزه ها و اسناد صنعت نفت انجام می دهد.
مدیر موزه ها و اسناد صنعت نفت ایران تاكید می كند: براین اساس تابحال ۲۰۰ نقطه تاریخی شناسایی شده و در حال عملیات ثبت آنها هستیم. هم اكنون هم كتابچه از اماكن قدیمی ثبت شده شركت نفت در دست انتشار داریم.
برخی دستگاه ها كارشكنی می كنند
نعمت الهی در پاسخ به سوال ایسنا درباره مشكلات سد راه مرمت و تبدیل بناهای تاریخی در اختیار این وزارتخانه به موزه، توضیح می دهد: در بعضی از مناطق به علت ورود برخی سازمان ها و ارگان ها كه روی این اماكن دست گذاشته اند، دچار مساله هستیم، متاسفانه بعضی از این بناها در حال نابودی هستند. تعدادی از ساختمان های وزارت نفت در آبادان توسط ارگان های مختلف گرفته شده و ما هنوز نتوانسته ایم آنها را پس بگیریم.
او رادیو نفت آبادان كه در حال تخریب است را نمونه ای از این پروژه ها می داند و می گوید: حكم تخلیه از قوه قضاییه گرفته ایم اما صداوسیما آن را تحویل نمی دهد. آن ها حتی هیچ استفاده ای از این فضا نمی كنند. قدری شرایط اجتماعی سیاسی در آبادان خاص است، با این وجود در حال تلاش برای باز پس گیری رادیو نفت آبادان هستیم. از جانب دیگر در استان ها گاهی اوقات ورود نهادهایی مانند فرماندهی، استانداری و ارتش وجود دارد، اما تلاش می كنیم سرعت مان در مرمت و ثبت این آثار داشته باشیم.
مهمترین وظیفه تولید موزه نیست، نگه داری بناست
مدیر موزه ها و اسناد صنعت نفت ایران همینطور در پاسخ به پرسشی درباره ی ضرورت تبدیل همه فضاهای این وزارتخانه به موزه نفت بیان می كند: لازم نیست همه فضای در اختیار را موزه كنیم، مهمترین وظیفه ما، نگهداری از این بناهاست و این كه یك كاربری جدید برایشان تعریف كنیم تا بتوانیم آنها را نگه داریم.
وی مهم ترین شاخص برای انتخاب بناهای تاریخی و تبدیل آنها به فضاهای مورد نیاز را قدمت این بناها می داند و می گوید: یونیك بودن ساختمان ها و تاثیرگذاری بناها برای مان ارزش دارد، ساختمان قدیمی و معماری بناها از دیگر شاخصه ها هستند. مانند پمپ بنزین كه در كل كشور ۲۰ عدد از گذشته باقی مانده بودند كه متاسفانه اكنون سه عدد هستند و یكی از آنها یعنی پمپ بنزین قرار گرفته در خیابان ۱۵ خرداد هم به فروش رفته است.
او می افزاید: در واقع این پمپ بنزین در تهران را نجات دادیم، این فضا را از شهرداری گرفتیم، مترو از زیر آن رفته بود و خود بنا به مركز خدمات شهری تبدیل شده بود، پس توانستیم با پس گیری فضا، ان را نجات دهیم، اما بعد از ان به فروش رفت.
بخشی از آثار تاریخی نفت در مراكز دپو خرید و فروش می شوند
او همینطور در توضیح وضعیت آثار تاریخی در اختیار این وزارتخانه می گوید: اشیای زیادی دراختیار داریم، قدیمی ها از بین رفته اند اما اكنون تلاش می كنیم تا حدود ۳۰ – ۴۰ هزار قلم شی قدیمی كه همگی متعلق به نسل اول صنعت نفت در كشوربوده اند را شناسایی كرده و ثبت كنیم.
وی ادامه می دهد: آثار در اختیار هم تا كنون به جمع دارها در آبادان، مشهد، كرمانشاه و مسیجد سلیمان تحویل شده است. كمیته ی فعال دیگری هم مخصوص جمع اوری اشیا و مرمت و نگه داری اشیا در این زمینه فعال هستند.
او با بیان این كه خیلی از بناها امروز به مزایده گذاشته شده اند، می گوید: خیلی از تجهیزات قدیمی شركت نفت متاسفانه به صورت كیلویی فروخته می شوند، اما كوشیده ایم در نامه به وزیر نفت این وضعیت را توضیح دهیم تا از این كار جلوگیری شود. همینطور در حال بررسی و شناسایی و رنگ و ثبت این آثار هستیم تا كسی آن ها را به نام خود نكند.
۲۰ میلیون سند تاریخی در شركت های نفت كشور
نعمت الهی با بیان این كه ۲۰ میلیون برگ سند تاریخی توسط اداره كل موزه های شركت نفت جمع آوری شده و كار مرمت ان ها در دستور كار است، می گوید: لابراتواری در شهر ری بوجود آمده تا این اسناد را جمع اوری كند، تا كنون هم حدود دو میلیون سند در آبادان استخراج و جدا شده اند. با آخر اقدامات مرمتی تمام اسناد ثبت، نمایه سازی و اسكن می شوند.
از بودجه های سال قبل استفاده می كنیم
او همینطور با بیان این كه تا كنون یك ریال از بودجه سال ۹۶ واریز نشده است؛ می گوید: هر چه كه تا كنون هزینه كرده ایم از گذشته و شركت های پخش در استان ها گرفته شده است، امسال هم درخواست پنج میلیارد تومان اعتبار داده بودیم كه تا امروز پرداختی نداشته ایم، حتی درخواست سال ۹۷ را هم به با افزایش ده درصدی از بودجه سال ۹۶ اعلام كرده ایم.
وی ادامه می داد: برای انجام ثبت هر كدام از بناهای تاریخی هم به اعتباری حدود دو تا سه میلیون تومان نیاز داریم اما برای مرمت این بناها آن ها را به مناقصه می گذاریم.
ورودی موزه نفت هزار تومان
نعمت الهی درباره بلیت فروشی موزه های زیر نظر شركت نفت هم می گوید: با تولید هر موزه از جانب شركت نفت برای آن ها هم بلیت فروشی انجام می گردد تا درآمدزائی داشته باشیم، هر چند بسیار كم است، مانند موزه «بنزین خانه» در آبادان كه ورودی آن هزار تومان است، حتی دستور داده ایم تا در شرایطی كه كسی امكان پرداخت هزینه آن را نداشت، بدون ورودی به موزه داخل شود.
او كل در امد مركز اسناد و موزه های شركت نفت از محل موزه بنزینخانه آبادان در سال قبل را دو تا سه میلیون تومان اعلام می كند و می گوید: در مناسبت های مختلف مانند نوروز، یا ایام پیك سال هم معمولا از گردشگران ورودی گرفته نمی شود. چون هدف مان كسب درآمد نیست، قصد داریم ارزش آثار موزه ای را به گردشگران و مردم نشان دهیم، اما در هر صورت پول كمی هم گرفته می گردد تا متوجه باشند كه این آثار ارزشمندند.
رقابت برای افزایش موزه های كشور تولید شده
عبدالعلی پور، مدیر كل سابق موزه ها ی كشور و رئیس سابق موزه سعدآباد هم اظهار می كند: عمارت كنسول گری یكی از قدیمی ترین بناهای كرمان است كه از هنر مردم این سرزمین به جای مانده است این عمارت برپایه اصول و اسلوب تولید شده و با كوشك در وسط و عمارت آن، در سال های گذشته مورد استفاده بوده است.
مشاور مدیریت موزه های شركت نفت ادامه می دهد: از زمانی كه این عمارت از حالت كنسول گری در امده و به لحاظ ماموریت های نفتی موورد تخریب قرار گرفته است. مسایل انسانی و مداخله های غیراصولی سبب تبدیل آن به ویرانه شده بود. كمتر در جائی دیدم كه به این نوع فضاها توجه شود تشكیلات و سازمانهای متولی موزه با ماموریت های مدیریت موزه ها به نظر می رسد رقابتی بوجود آمده است تا هر سال به تعداد موزه های كشور افزوده شود.
وی با بیان این كه هر جا كه مردم از دیدم یك اثر تاریخی محروم شدند، حركتی نامناسب بوده است و منع می شود، می افزاید: كار مجموعه شركت نفت یك نهضت بسیار پرارزش است كه فضاها را به مجموعه های فرهنگی تبدیل می كند تا مردم ببینند.
او تصریح كرد: مجموعه رسالت ما حفظ اصالت است و تلاش كرده ایم به اصالت آثار ضربه ای وارد نشود.
جعفر سالاری نسب، مدیر پخش شركت ملی پخش نفت در استان كرمان هم در سخنانی استان كرمان را یكی از مراكز پیش رو در زمینه ی پروژه های مرمتی مانند پروژه كنسولگری كرمان دانست. و توضیحاتی درباره موقعیت سوق الجیشی كرمان، تولید و توزیع نفت در كرمان داد.