فاطمه حاجی طاهری ها:
پیش از حضور کودک در هیئت، باید مقدمات را فراهم کنیم
به گزارش کارکادو، مبلغ نوشت: گاهی سکوت در مقابل سؤالات ذهنی کودک، باعث شکل گرفتن این تلقی در کودک می شود که «هیئت جای خوبی نیست! چون اشکِ پدر و مادر من رو درمیارن!» کودک منطقی ندارد که به کمک آن بتواند، پاسخگوی این سؤالات باشد و در نهایت امکان دارد از هیئت و حتی از اهل بیت(ع) که جانم به فدایشان بیزار شود.
به گزارش «مبلغ»- فاطمه حاجی طاهری ها، دانشجوی ارشد روان شناسی اسلامی (مثبت گرا) و طلبه سطح سه تعلیم و تربیت اسلامی، از قزوین، ضمن اشاره به این که طراحی اولیه و اصلیِ هیئت های مذهبی برای بزرگسالان بوده و هست، اظهار داشت: حضور کودکان در هیئت های مذهبی، باآنکه لازم و ضروری است؛ اما آدابی دارد. اگر حضور کودکان در هیئت بدونِ تمهید مقدمات و لوازم صورت پذیرد، به جای انتقال معارف و محبت اهل بیت(ع) و برجای گذاشتنِ خاطرات خوب و شیرین، برای کودکان تجربه ای تلخ و تاریک برجای خواهد گذاشت.
ایشان در ادامه اظهار نمود: کودکِ یکجانشین، سالم نیست! ذاتِ کودک، حرکت و تلاش است. باید تمهیداتی بیندیشیم تا ماندگاریِ کودک در هیئت بیشینه شود؛ مثلاً: «اسباب بازی های ساده» مانند برگه های رنگ آمیزی، کاردستی های ساده و موارد این چنینی مدتی کودک را به خود مشغول می کند. اما گاهی آرزو می نماییم کاش اسباب بازی را نبرده بودیم: مثلا اسباب بازی های خاصی که باعث حسرت بقیه کودکان می شود؛ یا اگر کودک دیگری آنرا از دست فرزند ما بگیرد، باعث خدشه به حس مالکیت کودکمان می شود؛ را به هیچ وجه به هیئت نبریم.
این کارشناس بیان نمود: در انتخاب اسباب بازی به ملاک های مهم دیگر هم دقت کنیم؛ اسباب بازی باعث ایجاد صدا و مزاحمت مانندِ ماشین ها یا تفنگ هایی که در هنگام بازی، صدا پخش می کنند؛ برای سایر عزاداران نباشد. حمل و نقلشان راحت باشد. امکان مشارکت سایر کودکان و یافتن رفیق هیئتی را فراهم آورد.
وی تصریح کرد: همراهیِ اقوام یا دوستانی که با فرزند ما ارتباط خوبی دارند، هم بار نگهداریِ کودک را بر دوش چند نفر تقسیم می کند، هم خاطره خوشی از هیئت برای فرزند باقی می گذارد. پدران نباید از بار نگهداری کودکان در هیئت شانه خالی کنند. پدران هم باید با افزایش توانمندی ها، صبر و حوصله شان، در این امر مهم مشارکت کنند تا مادران هم از معارف خاندان (ع) بهره ببرند.
حاجی طاهری ها خاطرنشان کرد: خوابیدن کودک در ساعاتِ قبل از مراسم، باعث همراهی بیشتر و بهانه گیری کمتر او خواهد شد. اگر انرژی فرزند ما کاملا تخلیه شده باشد و استراحت نکرده باشد، عملاً توان همراهی و حضور در هیئت ندارد: بهتر است از حضور در هیئت اجتناب نماییم یا یک نفر از والدین در مراسم حضور پیدا کند و دیگری در منزل در کنار کودک بماند. والدین هم باید قبل از هیئت، استراحت کرده باشند تا انرژی و توان همراهی و مدیریت یک کودک بانشاط را در هیئت داشته باشند.
حضور کودکان در هیئت با آمادگی قبلی وی افزود: گاهی والدین فراموش می کنند که حضور کودک در هیئت با حضور کودک در خانه مادربزرگش متفاوت می باشد. برای حضور موفق و مؤثر کودک در هیئت، باید همانند یک مسافرت کوتاه، تمهیداتی اندیشید و مقدماتی را فراهم نمود. مثلاً: پیش از خروج از منزل، کودکان در آرامش به سرویس بهداشتی بروند، همراه داشتن شلوار و لباس اضافه امری مهم می باشد، یک بطری آب و مقداری خوراکی برای هر کودک به همراه داشته باشیم، پتو یا ملحفه نازک هم برای روانداز کودکان به خواب رفته و هم برای زیرانداز هنگام خوردن و نوشیدن کودک کاربرد دارد.
این کارشناس تصریح کرد: بسیار مشاهده کردم که کودکان را با گرسنگی از خانه به هیئت می آورند. بارها تجربه کردم که کودکانِ حاضر در هیئت، مشتاقِ حتی یک تکه نان هستند، روشن است که این کودک از ساعت ها پیش چیزی نخورده است. دریافتی و تأثّر کودکِ گرسنه از هیئت کاملا منفی و ناخوشایند است. هنگامی که جسم کودک درگیرِ نیازهای اولیه اش است، امکان تعالی و به پرواز در آمدنِ روح وجود ندارد. این اختلال، معمولا با بهانه گیری بروز و ظهور می یابد. ازاین رو باید قبل از رفتن به هیئت در منزل ضعف دل کودک را بگیریم.
وی اظهار داشت: همراه داشتن خوراکی در هیئت بخصوص هیئت های طولانی امری پسندیده است. فقط باید دقت نماییم اولاً خوراکی بودار نباشد که سایر کودکان و حتی بزرگترها دلشان بخواهد. ثانیاً خاص نباشد که تهیه اش برای همگان ممکن نباشد. ثالثاً باعث کثیفی حسینیه و مسجد نشود. اگر در توانمان است، کمی بیشتر از نیاز فرزندانمان خوراکی ببریم؛ تا امکانِ هدیه و تعارف به سایر عزاداران فراهم باشد. اگر دوست داریم فرزندمان سخاوتمند شود، مقداری خوراکی به او بدهیم تا بین کودکان حاضر در هیئت پخش و هدیه کند.
این کارشناس که خود مادر سه فرزند است در ادامه بیان نمود: کثیف رها کردن محل، تاثیر ضد تربیتی غیرمستقیم دارد. همراه داشتنِ زیرانداز یا نپتون دستی بخصوص اگر کودکان گوناگونی همراه داریم و مشارکت گرفتن از کودکان در نظافت، می تواند اثر خوبی داشته باشد. چه نیکو است در هنگامی که فرزندمان درحال نظافت هیئت است، به امام حسین(ع) بگوییم: «فرزندم را از همین سن، خادم محفلت کرده ام، دستش را بگیرید که تا آخر عمر از شما جدا نشود.»
انتخاب هیئت و مکان مناسب وی تصریح کرد: در غالب شهرها، هیئت های متنوعی برگزار می گردد که به ما فرصت انتخاب را ارزانی می دارد. با خود بیندیشیم «بهترین هیئت برای حضور کودک کدام است؟» و «در کجای هیئت بنشینیم تا کودکمان همراهیِ بیشتری داشته باشد؟» در پاسخ به این سؤالات چند شاخصه و نکته مهم می باشد.
این طلبه سطح سه تعلیم و تربیت اسلامی خاطرنشان کرد: الگوی «هیئت کودک» و «حسینیه کودک» الگوی بسیار مناسبی است که در شهر های مختلفی تجربه شده و به خوبی جواب داده است. مثلا «هیئت شباب الحسن یزد» هیئتی مستقل و نه در حاشیه هیئت بزرگسالان است که مخاطب اصلی اش را کودک و نوجوان قرارداده است. در این هیئت از قرائت قرآن و سخنرانی تا مداحی و روایتگری متناسب با اقتضائاتِ سن مخاطب اصلی کودک و نوجوان صورت می گیرد.
وی ادامه داد: هیئتی را انتخاب نماییم که پذیرای کودکان باشند و بچه ها و والدین کمترین تذکر را دریافت نمایند. متأسفانه گاهی افراد سالخورده به واسطه آستانه پایین تحمل، به مادران جوان تندی می کنند که باعث شود کل خانواده از حضور در چنین مکان هایی امتناع ورزند.
حاجی طاهری ها اظهار نمود: هیئتی را انتخاب نماییم که از منظر زمانبندی با حوصله کودکان ما سازگاری داشته باشد. یعنی هم خیلی طولانی نباشد، هم ساعت و نظم خواب با اختلال جدی مواجه نشود. هیئتی را برای حضور انتخاب نماییم که مقتل خوانی یا روضه های باز نداشته باشد. در مکانی در هیئت بنشینیم که شلوغ و پررفت و آمد نباشد و چه بهتر که کودکان امکان بازی و تحرّک داشته باشند. بخصوص وقتی صدای مراسم در اطرافِ هیئت هم پخش می شود. در هیئت نزدیک بلندگو یا جایی که صدا زیاد است، ننشینیم چونکه آستانه تحمل بچه ها زود تمام می شود. هیئت را انتخاب نماییم که سرویس بهداشتی داشته باشد و سرویس از محل مراسم و نشستن، فاصله زیاد نداشته باشد.
کودک چه مدت در مهد هیئت باشد؟ وی افزود: اینروزها پیرامون مهد هیئت محل نگهداری کودکان در حاشیه هیئت بزرگسالان و کیفیتش بحث های فراوانی صورت گرفته و فضا برای گفتگوی علمی و منطقی، و دقت در ابعاد مختلف این پدیده فراهم گشته است و اگر بخواهم جمع بندی کنم باید بگویم، تلاش نماییم کودکان درون محیط، جو و فضای هیئت باشند تا «هیئتی» شوند.
این کارشناس خاطرنشان کرد: این گونه نباشد که با سپردن کودکان به مهد هیئت، فقط فضا را برای حضور خودمان راحتتر نماییم و هیچ کاری در جهت هیئتی شدن فرزندمان نکرده باشیم. فراموش نکنیم ما باید برای هیئتی شدنِ کودکانمان تلاش نماییم و زحمت بکشیم. کودک بدون کوشش و تمرکز والدین، نه قرآنی می شود، نه اهل بیتی، نه هنرمند، نه ورزشکار خواهد شد.
وی ادامه داد: نگارش نسخه یکسان برای همه کودکان و همه هیئت ها صحیح نیست. نمی توان برای همه کودکان و همه هیئت ها نسخه پیچید که «مهد بأیّ نحوکان حرام است» یا «مهد اوجب واجبات است.» هم شخصیت و خصوصیت های فردی کودک در پاسخ به این مساله بسیار مؤثر است؛ هم اعضا و مخاطبان قدیمی و جدید هیئت، کیفیت سخنرانی و مداحی، کیفیت صحن اصلی هیئت، هم کیفیت مهد، از مربیان و فضاسازی تا برنامه و محتوای مهد شاخصه های غیرقابل کتمانی هستند.
این طلبه سطح سه تعلیم و تربیت اسلامی اظهار داشت: جمع بندی حقیر اینست که اگر مهد، محتوای در رابطه با حبّ اهل بیت(ع) را با روش ها، ابزارها و قالب های متناسب با سن کودکمان عرضه می کند، خوب است کودکمان در قسمت کوچکی از زمانِ برگزاریِ هیئت، در کنار سایر کودکان در مهد باشد. حضور کودک در مهد از ابتدا تا انتهای هیئت مخالفِ اصول تربیتی و «هیئتی شدنِ کودکان» است.
انتقال نسلی فلسفه عزا و بکاء وی بیان نمود: به تعبیر رهبر انقلاب «در این آشفته بازار صداهای مختلف فضای مجازی و تکثر رسانه ای که وجود دارد، در این صداهای گوناگون، یک صدا در انزوا قرار گرفته و آن، صدای انتقال معارف نسلی و خانوادگی است. پدرها، مادرها خیلی چیزها را به بچه هایشان یاد میدادند؛ بسیاری از این مردم ما، یعنی شاید بشود گفت اغلب [آنها]، معلومات دینی شان، دانسته های دینی شان، از زبان و رفتار پدر و مادر به اینها منتقل شده بود؛ این صدا امروز ضعیف شده» (۱۴۰۲/۰۴/۲۱)
حاجی طاهری ها خاطرنشان کرد: حضور در هیئت لازم است ولی کافی نیست. نقش اساسی روضه خانگی و خانوادگی، هم چنین گفتگوهای دونفره با کودکان پیرامون اهل بیت(ع) و هیئت را نباید فراموش کرد. با برگزاری روضه خانوادگی در منزل خودمان، هم برکت و نور خاندان را در خانه هایمان ساری و جاری کرده ایم، هم کودک شاهد این همانی خانه و هیئت و این همانی ظاهر و باطن والدین خواهد بود، هم یک هیئت شخصی سازی شده و مناسب با کودکان برگزار کرده ایم، هم در فرایند آماده سازی و برگزاری روضه خانگی فضای انتقال معارف نسلی را فراهم نموده ایم.
ایشان در ادامه اظهار داشت: لازم است گاهی از زاویه نگاه کودک به رفتار خود و سایر عزاداران در هیئت بنگریم و تلاش نماییم به شبهات و سؤالات احتمالی او پاسخ دهیم. فکر نکنیم که «حالا بچه است و نمی فهمد.» مثلا نیاز است علت گریه را سربسته و اجمالی، توضیح دهیم. هم چنین تلاش نماییم در جلوی کودکان از گریه های خیلی شدید و ناراحت کننده بپرهیزیم.
این کارشناس اظهار نمود: گاهی سکوت در مقابل سؤالات ذهنی کودک، باعث شکل گرفتن این تلقی در کودک می شود که «هیئت جای خوبی نیست! چون اشکِ پدر و مادر من رو درمیارن!» کودک منطقی ندارد که به کمک آن بتواند، پاسخگوی این سؤالات باشد. در نهایت ممکن از هیئت و حتی از اهل بیت(ع) که جانم به فدایشان بیزار شود.
حاجی طاهری ها در انتها اظهار داشت: پاسخ عملی دیگر به این سوال، حضور در هیئت در اعیاد و جشن های اهل بیت(ع) است تا کودکان همان افراد و همان فضا و همان اذکار را غرق در نشاط و شادی هم درک و مشاهده کنند و خودشان هم به شادی برای اهل بیت(ع) بپردازند. با بزرگداشت اعیاد و ولادت بکوشیم حب اهل بیت(ع) در دل کودکان ریشه بدواند.
منبع: كاركادو
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب