روزی که سیل، 300 نفر را در تهران کشت
۱۶۰ سال پیش در عصر ناصری یکی از بزرگ ترین سیل های تهران جاری شد و حدود ۲۰۳ باب خانه را خراب کرد.
سیل، همچون بلایایی بود که هر از چندگاه بر تهران و تهرانیان نازل می شد. آن زمان که شدت باران به سیلاب می انجامید، گاهی آب از سر سیل گردان ها گذشته، خندق ها را انباشته و شهر را در کام خود فرو می برد؛ بناهای سست بنیان را در هم می کوبید و جان خلایق را می گرفت.
از سیل های بزرگ تهران در عصر ناصری، سیلی است که در ماه محرم ۱۲۸۴ هجری قمری یعنی حدود ۱۶۰ سال پیش جاری شد.
شرح این بلای مهلک را به نقل از روزنامه دولت ضد ایران شماره ۶۰۳ مورخ سوم صفر ۱۲۸۴ هجری قمری بخوانید: «روز سه شنبه ۲ شهر محرم الحرام سه ساعت به غروب آفتاب مانده باران شدیدی آمده یک ساعت تخمینا طول کشید. از قصر قاجار به بالا تگرگ آمد. سیل زیاد از همه جا روان شد. به آبادی و خانه های بیرون دروازه دولت و شمیران ضرر و خرابی نرسیده ولی از خانه هایی که بیرون دروازه محمدیه واقع است.
معادل ۲۰۳ باب خراب شده است. ۴۴ باب خانه هم در گود زنبورک خانه خراب شده است و جهتش این بوده که راهی به سبب خارج شدن فاضلاب و خندق گذاشته بودند. آب که به خندق افتاده بود، از آن راه داخل گود شده و خانه ها را خراب کرده بود و جهت خرابی خانه های بیرون دروازه محمدیه هم با آنکه مردم چند سال قبل هم آسیب آنرا خورده بودند این شده است که ممر (محل عبور) سیل از آنجاییکه از خندق جدا می شود تا به سمت صحرای شاهزاده عبدالعظیم برود سابقاً وسعت داشته که هر قدر آب زیاد بوده پس نمی زده است و به سهولت می رفته. مردم به مرور آن ممر را گرفته و تنگ کرده و خانه ساخته بودند. ممر سیل خیلی تنگ شده به عقب زده و خرابی وارد آورده است و جهت دیگرش هم این بوده که سیل و قنات نجف آباد افتاده از جاهایی که بین محلات و خانه ها بوده است جوشیده، شدت کرده، خانه های مجاور خویش را خراب کرده است. در شاهزاده عبدالعظیم هم آسیاب و باغ و کاروانسرا و خانه خراب کرده است و کاروانسرا و آسیاب اعتضادالسلطنه را هم به کلی خراب کرده است. در تجریش از قبیل خانه پرویز میرزا و میرزا محمدرضا مستوفی و زینت الدوله و رعیت و قدر ۱۶ خانه و حمام و قنوات آنجا را خراب کرده و به زراعت و باغات و گاو و گوسفند آنجا تخمینا دو سه هزار تومان خرابی وارد آورده است.
بر زرگنده خرابی کلی وارد آمده است. قدری به عمارت سفارت خرابی رسیده و برخی از اسباب آنها را آب برده است و یک ثلث زراعت و باغات آنجا را سیل برده، حتی تفنگ سرباز قراول را هم برده است. در رستم آباد بالا و پایین به خانه های اعتضادالدوله و امین خلوت و غیره جزئی خرابی وارد آمده است. در پس قلعه و دربند و جعفرآباد هم جزئی خرابی رسیده است. از قنوات، قنات سنگلج و قنات محمد حسن خان سردار و قنات شهاب الملک و قنات نجف آباد و قنات نظامی و شاهی از خشکه کارش خراب شده است. قنات شاهی عیب نکرده است. بنای آمدن سیل که شد مستوفی الممالک فرستادند در بیرون دروازه چند چاه قنات را عمدا پر کردند و آب قنات را هم هرز نمودند که از کوره قنات، سیل به عمارات دیوانی ارگ نیافتد. به این ملاحظه، بحمدالله تعالی آسیب به عمارت ارگ و غیره نرسیده، قنات هم الحمدلله عیب نکرده است.
هنگام بلا، وزیر علوم «علیقلی میرزا اعتضادالسلطنه» هم بیکار نشست و همراه با مهندسین مدرسه دارالفنون به تحدید و تعیین سیل پرداخت: مهندسین مدرسه مقدار آب سیلی که به دارالخلافه جاری و ساری گذشته، از قرار تفصیلی که در ذیل نوشته می شود، تحدید و تعیین نموده اند: آب سیل از سمت شمال تهران جاری شد و فرو ریخت در خندقی که منتهای آبادی حفر نموده اند و آنجا به دو شعبه تقسیم و منشعب گشته. شعبه اول از یک طرف خندق خارج شده و به سمت دروازه قزوین جاری گردید و شعبه دوم از راه دیگر خارج شده و به سمت دولاب پراکنده شد و پس از آن وسعت، سرعت سیل و حرکت سیل را اندازه گرفتند و به اعمال حساب مشخص کردند و مقدار آبی که در تمام اطراف دارالخلافه تهران در مدت زمان سیل جاری شده، دو کرور و دویست هزار و ۲۵۲ ذرع مکعب است و باید دانست که مدت سیل، بیست و یک ساعت و نیم بوده و در مدت یک ساعت و نیم اول حرکتش بسیار شدید بود و در آن مدت، یکصد و شصت هزار و هشتاد ذرع مکعب آب جاری شد و بعد در مدت ۱۲ ساعت دیگر ابطاء بود و مقدار آبی که در آن مدت جاری شد نهصد و سی و پنج هزار و هفتصد و دوازده ذرع مکعب بود و پس از آن مدت ۸ ساعت دیگر جاری شد تا آن وقت که منقطع گردید و آبی که در آن مدت جاری شده، یکصد و شانزده هزار و یکصد و شصت ذرع مکعب بوده و باید دانست که هر یک ذرع مکعب از آب، تقریباً مساوی سیصد و سی و سه من و یک ثلث من تبریز است.»
البته تهران در عصر ناصری باران های بسیاری را پشت سر گذاشته است که به بعضی از این رویدادها در روزنامه وقایع اتفاقیه آن زمان اشاره شده است. اما سیل امامزاده داوود در سال ۱۳۳۳ و سیل تجریش در سال ۱۳۶۶ از همه سهمگین تر بودند و تلفات زیادی داشتند.
از اوایل تیرماه سال ۱۳۳۳ شمسی بارندگی شدید در شمال غرب تهران شروع شده بود و سبب جاری شدن سیل در مناطقی شد. ۵ مرداد بعد از بارندگی شدید و طغیان آبراه ها، سیل به روستای امامزاده داوود (ع) رسید و خسارات و تلفات به بار آورد. بعدها بنا به تخمین ها اعلام گردید در مجموعه سیل های شمال غرب تهران در تابستان آن سال بیشتر از ۲۰۰۰ نفر کشته شده اند.
سیل امامزاده داوود- سال ۱۳۳۳
منبع: كاركادو
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب